Στα λόγια παραμένει η υποχρεωτική χρήση καρτών

Στον αέρα βρίσκεται το σχέδιο της κυβέρνησης για τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών πληρωμών και το χτίσιμο του αφορολογήτου μέσω των συναλλαγών που θα γίνονταν με πλαστικό χρήμα. Η κυβέρνηση αφήνει αναξιοποίητο το βασικό εργαλείο για τον περιορισμό της «μαύρης» οικονομίας και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και καταφεύγει στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών για να τονώσει τα έσοδα.

Ο όλος σχεδιασμός για την επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών παραμένει στα χαρτιά. Η αρμόδια επιτροπή που έχει συσταθεί δεν έχει καταλήξει σε μια ολοκληρωμένη πρόταση για το πώς θα οργανωθεί η αγορά και κυρίως πώς θα δημιουργηθεί η αναγκαία υποδομή έτσι ώστε να υποστηριχθεί ή ακόμη και να γίνει υποχρεωτική η χρήση του πλαστικού χρήματος. Αντίστοιχα, στον αέρα είναι το χτίσιμο του αφορολογήτου για τα εισοδήματα του 2016 μέσω των αποδείξεων από συναλλαγές με κάρτες, παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στον τρίτο μήνα του έτους, με αποτέλεσμα η φετινή χρονιά να θεωρείται από πολλούς χαμένη.

Ο χαμένος χρόνος στερεί από το κράτος πολύτιμα έσοδα, αφού μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας παραμένει αδήλωτο, ενώ η πολιτική αύξησης της φορολογίας ενισχύει τη φοροδιαφυγή, που εκτιμάται ότι ξεπερνά πλέον το 25%. Ενδεικτική της δυναμικής που θα μπορούσε να έχει μια συγκροτημένη πολιτική που θα ευνοούσε τις ηλεκτρονικές πληρωμές είναι η ανάλυση που δημοσίευσε πρόσφατα η Εθνική Τράπεζα, βάσει της οποίας μια αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 35% στο σύνολο του 2016 μπορεί να προσθέσει 0,7% στο ΑΕΠ της χώρας, συμβάλλοντας στη δημιουργία σταθεροποιητικών συνθηκών. Η επίδραση αυτή, σε συνδυασμό με το εκτιμώμενο 0,6% που αναμένεται να συνεισφέρει η νέα ετήσια μείωση των τιμών πετρελαίου, εκτιμάται μάλιστα ότι θα μπορούσε να εξουδετερώσει το υφεσιακό αποτέλεσμα από την εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής.

Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, μια ετήσια αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών της τάξης του 10% προσθέτει περίπου 0,2% κατά μέσο όρο στον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ. Εάν μάλιστα οι ηλεκτρονικές πληρωμές έφθαναν κοντά στον μέσο όρο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, δηλαδή στο 12% από 6,8%, η αύξηση του ΑΕΠ σωρευτικά θα έφθανε τα 4,5 δισ. ευρώ έως το 2020 και τα φορολογικά έσοδα θα αυξάνονταν κατά 1,5 δισ. ευρώ.

Τη δυναμική αυτή επιβεβαίωσε και η στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά 1,4% του ΑΕΠ –από 4,7% το 2014 σε 6,8% το 2015– το δεύτερο εξάμηνο του προηγούμενου έτους, παρά την επιβολή capital controls. Η δυναμική αυτή οδήγησε σε ώθηση 0,8% στο ετήσιο ΑΕΠ της χώρας, αναχαιτίζοντας με αυτό τον τρόπο την ύφεση, που είχε υπολογιστεί αρχικά στο 2,5%. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αυξήθηκαν κατά περίπου 90% το δεύτερο εξάμηνο του 2015, μεγέθυνση που αντιστοιχεί σε αύξηση της τελικής δαπάνης άνω του 1 δισ. ευρώ κατά την ίδια περίοδο. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται μάλιστα στη συντηρητική υπόθεση ότι το ένα τέταρτο περίπου της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών αντιστοιχεί σε συναλλαγές που πριν από τα capital controls εντάσσονταν στην παραοικονομία και κατά συνέπεια η καθαρή θετική επίδραση υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ του δεύτερου εξαμήνου του 2015. Αντίστοιχα συμπεράσματα προκύπτουν από την ανάκαμψη των εσόδων του ΦΠΑ, που υπερέβησαν την αναμενόμενη απόδοση από την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ που εφαρμόστηκε το καλοκαίρι περίπου στο ένα πέμπτο των αγαθών και υπηρεσιών.