Αν συμβεί το Brexit, δεν θα αργήσει να εμφανιστεί και το Grexit

Η Ελλάδα βρίσκεται στην καρδιά της δημόσιας συζήτησης για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που έχει διχάσει τη Βρετανία. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, έχει ενισχυθεί η τάση για ψήφο υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Αν συμβεί αυτό, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον θα έχει χάσει το στοίχημα ότι οι Βρετανοί θα προτιμήσουν την ισχύουσα κατάσταση και ότι θα παραμείνουν στην Ε.Ε. και θα πρέπει να παραιτηθεί αμέσως. Η Ελλάδα εμπλέκεται στη συζήτηση για τρεις λόγους.

Πρώτον, ο όρος Brexit προέρχεται από τον όρο Grexit.

Δεύτερον, όσοι ανήκουν στο στρατόπεδο που υποστηρίζει την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε., περιλαμβανομένων πολλών στην Αριστερά, εμφανίζουν την Ελλάδα ως το «θύμα» μοχθηρών, κακεντρεχών και απρόσωπων ευρωκρατών που εργάζονται νυχθημερόν ώστε η Ελλάδα να εξακολουθήσει να είναι φτωχή. Σχεδόν όλοι όσοι υποστηρίζουν δημοσίως το Brexit αποκηρύττουν τη Γερμανία ως τον νέο ηγεμόνα που επιζητεί να καταστρέψει την Ελλάδα, ώστε να δείξει ότι η Γερμανία είναι ο νέος αφέντης της Ευρώπης. Πρόκειται για το σύνδρομο Βαρουφάκη. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας εμφανίζεται στη βρετανική τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, όπου λέει το παλιό του τροπάριο, σύμφωνα με το οποίο το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες ευθύνονται για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, ενώ όλοι οι Ελληνες είναι αθώα θύματα των Ευρωπαίων που ζουν βόρεια των Αλπεων. Ο Βαρουφάκης δεν υποστηρίζει το Brexit, αλλά οι φαρμακερές του καταγγελίες έναντι της Ε.Ε. ενθαρρύνουν την αριστερίστικη ευρωφοβία, και πολλοί στην Αγγλία ισχυρίζονται ότι θα ψηφίσουν κατά της Ε.Ε. σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό. Τρίτον, η ίδια η ιδέα της διοργάνωσης δημοψηφίσματος στην προσπάθεια να κερδίσουν παραχωρήσεις από την υπόλοιπη Ευρώπη, η τακτική που χρησιμοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει πλέον εισέλθει στη βρετανική πολιτική πρακτική. Η Μάργκαρετ Θάτσερ είχε πει ότι τα δημοψηφίσματα αποτελούν εργαλείο «δικτατόρων και δημαγωγών». Είναι αντίθετα με τη βρετανική παράδοση της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Είναι, όμως, αρεστά στους υποστηρικτές του Brexit, γιατί επιτρέπουν τη μεταφορά εξουσίας από το Κοινοβούλιο στους ολιγάρχες των ΜΜΕ, σε κρυφούς χρηματοδότες της εκστρατείας υπέρ του Brexit και στους δημαγωγούς της Αριστεράς και της Δεξιάς. Ωστόσο, αν ψηφίσουν οι Βρετανοί υπέρ της εξόδου, δεν θα υπάρξει δεύτερο δημοψήφισμα. Η πλειοψηφία των Βρετανών οικονομολόγων φοβάται ότι η έξοδος από την Ε.Ε. θα οδηγούσε σε οικονομική ύφεση και σε επιβράδυνση ή ακόμη και σε διακοπή των ξένων άμεσων επενδύσεων. Θα υποτιμηθεί η λίρα και πολλές εταιρείες θα αναγκαστούν να απολύσουν εργάτες μέχρι να επιστρέψει η οικονομική σταθερότητα. Θα ακολουθήσουν δύο χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων ώστε να καθοριστεί η μελλοντική σχέση μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε. Κρίσιμης σημασίας εκλογές θα λάβουν χώρα σε Γαλλία και σε Γερμανία το 2017, με όλο και περισσότερους Γάλλους πολιτικούς να ζητούν τη διοργάνωση δημοψηφίσματος και στη Γαλλία για την παραμονή ή όχι στην Ε.Ε.

Το Brexit θα αποτελέσει νίκη του Πούτιν, στόχος του οποίου είναι να διαιρέσει την Ε.Ε., η οποία θα είναι πολύ ασθενέστερη χωρίς τον ισχυρό βρετανικό στρατό και τη θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Είναι πολύ πιθανό ο πυρήνας της Ευρώπης να αντιδράσει στο Brexit ενισχύοντας τις διακρατικές συμφωνίες της και δημιουργώντας συνθήκες μίνι Ευρωζώνης μέσα στις συνθήκες. Υπάρχουν πολλοί στις Βρυξέλλες που απεχθάνονται τη στροφή προς τον ανελεύθερο, λαϊκίστικο, θρησκευτικό εθνικισμό στην Πολωνία, στην Ουγγαρία ή στη Σλοβακία. Θα ήθελαν να καταλήξουν σε μια νέα συμφωνία για την οικοδόμηση μιας Ε.Ε. βασισμένης στις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας, των υπεύθυνων δημοσίων οικονομικών, καθώς και μιας Ευρωζώνης βασισμένης σε ισχυρές οικονομίες.

Σε αυτό το σενάριο το Grexit θα εμφανιστεί και πάλι στην ατζέντα αν υπάρξει Brexit. Μόλις η Ε.Ε. μάθει να ζει χωρίς ένα μέλος της που θα την έχει απορρίψει, θα μπορέσει να απορρίψει μέλη της Ευρωζώνης αν δεν μπορούν να υιοθετήσουν πολιτικές επιλογές που θα δικαιολογούν τη συνέχεια τους ως μέλους. Ετσι το Brexit διαβρώνει την ευρωπαϊκή ενότητα σε μια επικίνδυνη εποχή για την Ελλάδα. Αν συμβεί το Brexit, δεν θα αργήσει να εμφανιστεί και το Grexit.

* Ο κ. Denis MacShane είναι πρώην υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βρετανίας επί κυβέρνησης Μπλερ. Εχει γράψει δύο βιβλία για το θέμα του Brexit και αρθρογραφεί σε ευρωπαϊκές εφημερίδες. Είναι υψηλόβαθμος σύμβουλος της Avisa Partners.