Πριν επενδύσουμε δισεκατομμύρια στο καθαρό υδρογόνο, ας διασφαλίσουμε ότι θα είναι όντως καθαρό
Εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν κάνει “εκπτώσεις”στους κανόνες για τις εκπτώσεις φόρου, θα μπορούσε ακούσια να δημιουργήσει ένα “τέρας” βρόμικου υδρογόνου.
Η σελίδα 118 του φιλόδοξου νόμου για το κλίμα που ψήφισε το Κογκρέσο πέρυσι το καλοκαίρι περιλαμβάνει μια λεπτομέρεια που δυνητικά θα μπορούσε να μεταμορφώσει το ενεργειακό σύστημα της Αμερικής: τις εκπτώσεις φόρου για το λεγόμενο “καθαρό υδρογόνο”, ένα ισχυρό καύσιμο που παράγεται με χαμηλές ή ακόμη και μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Πρόκειται για μια διάταξη που θα μπορούσε να συμβάλλει στην αντικατάσταση πολλών βρόμικων ορυκτών καυσίμων σε τομείς της οικονομίας που είναι δύσκολο να “πρασινίσουν”, όπως η βαριά βιομηχανία και η αεροπορία.
Αλλά αυτό εξαρτάται από το πώς θα αξιοποιηθεί η συγκεκριμένη διάταξη, καθώς δυνητικά θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η κληρονομία του προέδρου Μπάιντεν για το κλίμα βρίσκεται σε τεντωμένο σκοινί – και υπάρχει πιθανότητα να κλίνει προς τη λάθος πλευρά όσον αφορά την κλιματική αλλαγή.
Η διάταξη αφορά τον τρόπο παραγωγής του υδρογόνου: μέσω μιας διαδικασίας που λέγεται ηλεκτρόλυση, η οποία χρησιμοποιεί ηλεκτρισμό για τη διάσπαση των μορίων του νερού. Ο τρόπος παραγωγής αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζει και το πόσο “καθαρή” είναι αυτή η διαδικασία, με την κατηγοριοποίηση να γίνεται με βάση μια κλίμακα που εκτείνεται από το γκρι, όπου το υδρογόνο παράγεται με καύση φυσικού αερίου, έως το πράσινο, για υδρογόνο που παράγεται με τη χρήση καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτήν τη στιγμή, σχεδόν το σύνολο του υδρογόνου που παράγεται στη χώρα χαρακτηρίζεται ως “γκρι”
Η έκπτωση φόρου είναι τεράστια, και θα μπορούσε να αποφέρει περισσότερα από 100 δισ. δολάρια σε επενδύσεις, κεφάλαια αρκετά για τη μεταμόρφωση του κλάδου. Αλλά εκφράζονται ανησυχίες ότι η θέσπιση χαλαρών κανόνων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διπλασιασμό των αερίων του θερμοκηπίου που δημιουργεί ήδη το σημερινό “βρόμικο”, γκρι υδρογόνο, σε περισσότερους από 220 εκατομμύρια τόνους εκπομπών άνθρακα ετησίως. Ποσότητα που αντιστοιχεί στις εκπομπές ρύπων 26 νέων λιγνιτικών μονάδων κάθε χρόνο. Και οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων, όπως η BP, και κοινής ωφέλειας, όπως η Constellation, ασκούν ήδη πιέσεις στην κυβέρνηση να θεσπίσει χαλαρούς κανόνες, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα “τέρας” βρόμικου υδρογόνου.
Εάν το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εμμείνει στο γράμμα του νόμου κατά τη σύνταξη των κανόνων τους επόμενους μήνες, το πράσινο υδρογόνο θα μπορούσε να ευδοκιμήσει, συμβάλλοντας καταλυτικά στη μείωση των ρύπων άνθρακα τόσο στην Αμερική όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Αρκεί να τηρηθούν τρεις θεμελιώδης αρχές.
Πρώτον, τα έργα υδρογόνου θα πρέπει να βασίζονται στη χρήση νέας καθαρής ενέργειας. Εάν μια μονάδα υδρογόνου απλώς αντλεί καθαρή ενέργεια από το δίκτυο, τότε δεν παράγει πρόσθετη ενέργεια• πρόκειται απλώς για εκτροπή ενέργειας που θα μπορούσε διαφορετικά να χρησιμοποιηθεί για τη λειτουργία ενός ηλεκτρικού οχήματος ή για τη θέρμανση μιας κατοικίας. Στην πραγματικότητα, θα κάνει το δίκτυο πιο βρόμικο, καθώς οι περισσότερες εταιρείες κοινής ωφέλειας θα ανταποκριθούν στην αύξηση της ζήτησης εντείνοντας τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Αυτό το υδρογόνο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί “καθαρό”.
Η δεύτερη αρχή είναι ότι ένα έργο υδρογόνου θα πρέπει να αντλεί νέα καθαρή ενέργεια από κοντινή πηγή. Μια εταιρεία στο Ουαϊόμινγκ που χρησιμοποιεί άνθρακα για την παραγωγή υδρογόνου δεν θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να “υποδυθεί” ότι είναι πράσινη αγοράζοντας πίστωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Καλιφόρνια, το δίκτυο της οποίας περιλαμβάνει ήδη πολλές καθαρές πηγές ενέργειας. Προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η δυνατότητα, η κυβέρνηση θα πρέπει να απαιτήσει η νέα καθαρή ενέργεια να παραδίδεται στο ίδιο δίκτυο από το οποίο ηλεκτροδοτείται η μονάδα υδρογόνου.
Και τέλος, το υδρογόνο θα πρέπει να παράγεται τις ίδιες ώρες της ημέρας που εισρέει η νέα καθαρή ενέργεια στο δίκτυο, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα καταλήξει να χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια από πιο βρόμικες πηγές που είναι διαθέσιμες άλλες ώρες της ημέρας. Εάν μια μονάδα υδρογόνου λειτουργεί τη νύχτα, όταν ο ήλιος έχει δύσει και η μόνη διαθέσιμη ηλεκτρική ενέργεια είναι από βρόμικες πηγές, δεν θα πρέπει να μπορεί να ισχυριστεί ότι χρησιμοποιεί ηλιακή ενέργεια – εκτός εάν αντλεί από μπαταρία που αποθηκεύει καθαρή ενέργεια.
Αυτό ονομάζεται “ωριαία αντιστοίχιση” και παρότι ορισμένες επιχειρήσεις ισχυρίζονται ότι δεν είναι οικονομικά αποδοτική πρακτική, η Google ήδη την χρησιμοποιεί, όπως και η μεγαλύτερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ, η οποία καλύπτει 13 πολιτείες και 65 εκατομμύρια ανθρώπους στις Μεσοατλαντικές και Μεσοδυτικές περιοχές.
Μια μονάδα υδρογόνου που θα κατασκευαστεί δίπλα σε μια νέα αιολική μονάδα θα περνούσε σίγουρα το τριπλό αυτό τεστ. Όταν φυσά ο άνεμος, η μονάδα θα παράγει υδρογόνο. Θα μπορούσε επίσης να μειώσει την παραγωγή υδρογόνου προκειμένου να παράσχει ενέργεια στο δίκτυο όταν χρειάζεται. Αυτό ακριβώς είναι το είδος των ευέλικτων πρακτικών που χρειαζόμαστε όσο αυξάνονται οι συνδεδεμένες αιολικές και ηλιακές μονάδες.
Και αν το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια πολύ περίπλοκη κατάσταση που είναι δύσκολο να ρυθμιστεί, τότε αρκεί μόνο να θεσπίσει έναν απλό κανόνα: θα επιδοτεί μόνο νέα έργα καθαρής ενέργειας που παράγουν τα ίδια υδρογόνο.
Διαφορετικά, η εναλλακτική που αντιμετωπίζουμε είναι τα έργα βρόμικου υδρογόνου να αυξήσουν τη ρύπανση. Ήδη, η Constellation θέλει να χρησιμοποιήσει τις γενναιόδωρες ομοσπονδιακές επιδοτήσεις για να εκτρέψει καθαρή ενέργεια από το δίκτυο σε μονάδες υδρογόνου. Αλλά ξέρουμε ότι αυτό θα κάνει το δίκτυο πιο βρόμικο.
Ευτυχώς, ένας ευρύς συνασπισμός ηγετών επιχειρήσεων, εταιρειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, περιβαλλοντικών ομάδων, ακαδημαϊκών, ακόμη και εταιρειών υδρογόνου έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση Μπάιντεν να τηρήσει την ξεκάθαρη πρόθεση του νόμου, θεσπίζοντας κανόνες που δεν θα αυξήσουν τις εκπομπές ρύπων. Διότι, τα χαλαρά πρότυπα θα ανταμείψουν την κακή συμπεριφορά και θα υπονομεύσουν τις δυνατότητες του καθαρού υδρογόνου. Για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, δε, χρειαζόμαστε όλες τις νόμιμα καθαρές τεχνολογίες που μπορούσε να διασφαλίσουμε.
* Η Leah C. Stokes είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στη Σάντα Μπάρμπαρα, σύμβουλος του Rewiring America και οικοδέσποινα του podcast “A Matter of Degrees”.
