Ποιοι γλιτώνουν τη φορολόγηση βάσει τεκμαρτού εισοδήματος

Προκόπης Χατζηνικολάου

 

έες εξαιρέσεις, σε σχέση με αυτά που είχαν ανακοινωθεί πριν από 15 ημέρες, από τον τεκμαρτό τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματος προσέθεσε το οικονομικό επιτελείο στο σχέδιο νόμου που δόθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση.

Παράλληλα, έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις που μπορεί να παρακαμφθεί ο νέος τρόπος φορολόγησης των επαγγελματιών υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι πραγματικοί λόγοι που οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή είναι μαχητός ο τεκμαρτός τρόπος προσδιορισμού του εισοδήματος.

Είναι εξαιρετικά πιθανόν η κυβέρνηση να προχωρήσει και σε επιπλέον αλλαγές πριν το σχέδιο νόμου κατατεθεί στη Βουλή και ανάλογα με τα σχόλια – προτάσεις των φορέων και των επαγγελματιών.

Με βάση όσα προβλέπονται στο σχέδιο νόμου από την εφαρμογή του νέου τρόπου φορολόγησης του εισοδήματος εξαιρούνται ή μειώνονται τα τεκμήρια για:

• Επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.

• Επαγγελματίες που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 μειώνεται κατά 50%.

Επιπλέον, συνυπολογίζονται τυχόν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα για την κάλυψη του τεκμηρίου. Για παράδειγμα, αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).

Ακόμα εξαιρούνται οι υφιστάμενες μονοπρόσωπες επιχειρήσεις. Αντίθετα εντάσσονται οι νέες μονοπρόσωπες που θα συσταθούν από ελεύθερους επαγγελματίες που θα συνεχίσουν την ίδια δραστηριότητα.

Πότε είναι μαχητός

Οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν το τεκμήριο στις περιπτώσεις ιδίως που:

α) Υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.

β) Είναι φυλακισμένοι.

γ) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.

δ) Βρίσκονται σε αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία.

Εξαιρούνται, μεταξύ άλλων, οι υφιστάμενες μονοπρόσωπες επιχειρήσεις.

ε) Εχουν αποδεδειγμένα πληγεί από εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.

στ) Τελούν υπό ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους.

ζ) Τελούν υπό απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον.

η) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανωτέρας βίας δεν ασκούσαν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Σε κάθε περίπτωση ο φορολογούμενος οφείλει να προσκομίσει τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Η φορολογική διοίκηση ελέγχει την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων και μειώνει ανάλογα το ελάχιστο ετήσιο κέρδος, στο οποίο αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.

Μείωση προκαταβολής

Τη μείωση κατά 50% της προκαταβολής φόρου για τα εισοδήματα του 2023 που θα δηλωθούν το 2024 μόνο για τους επαγγελματίες που θα φορολογηθούν με το τεκμαρτό εισόδημα προβλέπει το σχέδιο νόμου. Πρόκειται για μεταβατική διάταξη που θα ισχύσει μόνο για το 2024. Ειδικότερα, το ν/σ προβλέπει τις παρακάτω αλλαγές:

1. Θεσπίζεται το ελάχιστο τεκμαρτό κέρδος από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς και η μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, που δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα από το τεκμήριο, ενώ για όσους δηλώνουν χαμηλότερα εισοδήματα, το τέλος μειώνεται κατά 25%.

2. Ορίζεται μεταβατική διάταξη με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου. Σύμφωνα με το άρθρο 18 του σχεδίου νόμου, αν τα κέρδη από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας φορολογικού έτους 2023 προσδιορίζονται με τεκμαρτό τρόπο και υπερβαίνουν το δηλωθέν, η προκαταβολή φόρου μειώνεται για το έτος 2024 κατά το ήμισυ.

3. Για την αντιμετώπιση καταχρηστικών ενεργειών ορίζεται ότι φορολογούμενος που διακόπτει το ελεύθερο επάγγελμα και συμμετέχει ως μοναδικός μέτοχος ή εταίρος σε μονοπρόσωπη εταιρεία που ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, μπορεί να φορολογείται (τα στοιχεία θα προκύψουν έπειτα από έλεγχο) με το τεκμήριο αν από τη σύγκριση των φόρων στις δύο περιπτώσεις προκύπτει μικρότερη φορολογική επιβάρυνση.

4. Για τους επαγγελματίες που δηλώνουν ζημίες και φορολογούνται με το τεκμήριο, προβλέπεται ότι οι ζημίες δεν μεταφέρονται για να συμψηφιστούν με τα κέρδη επόμενων ετών.

Τι θα υπολογίζει η εφορία

Για τον υπολογισμό της φορολογίας των επαγγελματιών θα λαμβάνονται υπ’ όψιν:

α) Ο εκάστοτε ισχύων κατώτατος μισθός προσαυξημένος κατά 10% για κάθε 3 χρόνια δραστηριότητας μετά την πρώτη εξαετία ή ο ανώτερος ετήσιος μισθός που ο επαγγελματίας καταβάλλει σε υπάλληλό του. Λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά με ανώτατο όριο σε κάθε περίπτωση τις 30.000 ευρώ. Οι νέοι επαγγελματίες θα έχουν τις ακόλουθες μειώσεις της ελάχιστης αμοιβής: 100% για τα τρία πρώτα χρόνια, 67% για τον 4ο χρόνο και 33% για τον 5ο χρόνο. Τον 6ο χρόνο το τεκμαρτό εισόδημα θα ανέρχεται στις 10.920 ευρώ, τα έτη 7-9 το τεκμαρτό θα φθάνει στις 12.012 ευρώ, τα έτη 10-12 στις 13.104 ευρώ και πάνω από 12 έτη, 14.196 ευρώ.

β) Η ελάχιστη αμοιβή, η οποία προσαυξάνεται επίσης με δύο τρόπους:

• Με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ.

• Με ένα συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ:

– 35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων, 70% για όσους είναι μεγαλύτερος του 150%, 100% για όσους είναι μεγαλύτερος του 200%, με ανώτατο όριο τις 50.000 ευρώ.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ