Πίσω στους ενεργειακούς στόχους η Κύπρος

Tον κώδωνα του κινδύνου ότι η Κύπρος δεν θα καταφέρει να επιτύχει τους δεσμευτικούς στόχους της ως προς την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030, κρούουν εμπειρογνώμονες του τομέα. Σε αναλυτική μελέτη για τις Προοπτικές του Ενεργειακού Δυναμικού της Κύπρου για τα επόμενα χρόνια, του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, εξάγεται το συμπέρασμα ότι χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις τόσο μέσω δημοσίων αλλά και ιδιωτικών πρωτοβουλιών, η χώρα μας δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της.

Ο Καθηγητής Θεόδωρος Ζαχαριάδης, που με άλλους πέντε ακαδημαϊκούς και επιστήμονες υπογράφει τη μελέτη, τόνισε ότι «το παιχνίδι» για να καταφέρουμε να πιάσουμε τους στόχους θα παιχτεί στον τομέα των μεταφορών και της φορολογίας.

«Πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση»

Ο κ. Ζαχαριάδης, που είναι Κοσμήτορας της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος στο ΤΕΠΑΚ, ανέφερε ότι ειδικά για τις μεταφορές πρέπει να γίνουν αρκετά, αν και αυτό δεν θα είναι εύκολο.

«Μπορεί για παράδειγμα η Κυβέρνηση να προωθήσει την ηλεκτροκίνηση, όμως πρέπει πρώτα το ρεύμα αυτό να μη συνεχίσει να παράγεται από καύσιμα όπως το μαζούτ, αλλά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικό αέριο, που δεν είναι τόσο ρυπογόνα», σημείωσε ο κ. Ζαχαριάδης. Την ίδια ώρα επεσήμανε ότι μαζί με μια φορολογική πολιτική, η οποία θα αυξήσει τους φόρους σε ρυπογόνες δραστηριότητες αλλά την ίδια ώρα θα μειώσει τους φόρους σε άλλους τομείς, οι καταναλωτές αναγκαστικά θα στραφούν σε άλλες λύσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Καθηγητής προτείνει την υιοθέτηση μιας «πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης» και στην Κύπρο, που να περιλαμβάνει τη σταδιακή εισαγωγή ενός φόρου άνθρακα για κάθε έτος της επόμενης πενταετίας, για όλα τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στους τομείς της οικονομίας, οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ) (δηλαδή στα κτήρια, στην ελαφρά βιομηχανία και στις οδικές μεταφορές), στο πλαίσιο άλλων ανεπτυγμένων χωρών που θα ξεκινήσουν να τον εφαρμόζουν σύντομα, όπως η Γαλλία και ο Καναδάς.

Τα κτήρια

Την ίδια ώρα ο κ. Ζαχαριάδης σημείωσε ότι υπάρχει ακόμη πολύ δυναμικό για ενίσχυση των ΑΠΕ στη χώρα μας, είτε όσον αφορά τα φωτοβολταϊκά όσο και τα αιολικά. Ένας άλλος τομέας που θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην εξασφάλιση των ενεργειακών στόχων της χώρας μας για το 2030 είναι για τον Καθηγητή η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια.

«Πρόκειται για έναν τομέα από τον οποίο έχουν όλοι να επωφεληθούν, φτάνει όμως να υπάρξουν οι σωστές υποδομές. Ένα ενεργειακά αυτόνομο σπίτι, καλά μονωμένο, θα προστατεύει αυτόν που κατοικεί σ’ αυτό από τις υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες και την ίδια ώρα θα προστατεύει την ατμόσφαιρα από περιττούς ρύπους», τόνισε ο κ. Ζαχαριάδης.

Τα συμπεράσματα της μελέτης

Η μελέτη έγινε με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του γερμανικού Υπουργείου Οικονομίας και Ενέργειας και εστίασε στην εξοικονόμησης ενέργειας στην Κύπρο, με έμφαση στον κτηριακό τομέα. Στη μελέτη έγινε χρήση τεχνολογικών μοντέλων, που προσομοιώνουν δυναμικά την ενεργειακή συμπεριφορά χαρακτηριστικών κτηρίων που απαντώνται στην Κύπρο, διαφόρων τύπων, μεγεθών και ηλικιών. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη τεχνικά και οικονομικά στοιχεία από την κυπριακή αγορά, τους αναπόφευκτα περιορισμένους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους αλλά και πληροφορίες από τη συμπεριφορά ιδιοκτητών κατοικιών τα προηγούμενα χρόνια, η μελέτη κατέληξε σε:

– Εξακρίβωση του μέγιστου διαθέσιμου δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας στην Κύπρο σε κτήρια του οικιστικού και του τριτογενούς τομέα.

– Εκτίμηση των ρεαλιστικών δυνατοτήτων για εξοικονόμηση ενέργειας.

– Κατάταξη των πιθανών ενεργειακών παρεμβάσεων ανάλογα με διάφορους εναλλακτικούς δείκτες οικονομικής βιωσιμότητας και αποτελεσματικού κόστους (cost-effectiveness).

– Ενσωμάτωση των παραπάνω αναλύσεων σε μοντέλο μακροπρόθεσμων ενεργειακών προβλέψεων μέχρι το 2030 και το 2050.

– Συμπεράσματα πολιτικής ως προς τις προτεραιότητες των κυπριακών Αρχών σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας.

Μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας

Σύμφωνα με τον κ. Ζαχαριάδη, από την ανάλυση προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας στην Κύπρο, τόσο σε οικιστικά κτίρια όσο και σε κτήρια του τριτογενούς τομέα της οικονομίας: Στα υφιστάμενα κτήρια είναι δυνατές εξοικονομήσεις πάνω από 60% ως προς τις ποσότητες ενέργειας που καταναλώνονται σήμερα. Οι δύο αυτοί τομείς (οικιακός και τριτογενής) καταναλώνουν το 30% της συνολικής ενέργειας που χρησιμοποιείται στη χώρα, και ειδικότερα ευθύνονται για το 80% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρισμού.

Συνεπώς, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων μπορεί να βελτιώσει πολύ αισθητά την ενεργειακή παραγωγικότητα της κυπριακής οικονομίας. Αυτό το ξέραμε γενικά, αλλά τώρα έχουμε πολύ συγκεκριμένα ποσοτικά αποτελέσματα που το τεκμηριώνουν. Αν λάβουμε υπόψη, ωστόσο, τους περιορισμούς στους οικονομικούς πόρους που μπορεί να είναι διαθέσιμοι για τέτοιες επενδύσεις έως το 2030, το οικονομικά αξιοποιήσιμο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας μπορεί να περιορίζεται έως και κάτω από 10%.

Αναβαθμίσεις

Από άποψη κόστους-αποτελεσματικότητας, σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με τη μελέτη, οι πιο κατάλληλες παρεμβάσεις είναι η θερμομόνωση της οροφής των κτηρίων και η αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης, ψύξης και φωτισμού με νέα πολύ υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης. Αντίθετα, πιο δραστικές παρεμβάσεις στον κτηριακό τομέα (π.χ. ανακαίνιση παλαιών κτηρίων ώστε να μετατραπούν σε κτήρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης) έχουν συνήθως χαμηλότερη αποτελεσματικότητα ως προς το κόστος τους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποκλειστούν όλες οι ενεργειακές αναβαθμίσεις αυτού του είδους, όμως το μεγαλύτερο μέρος των χρηματικών πόρων θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις με την υψηλότερη αποτελεσματικότητα ανά ευρώ που επενδύεται, όπως αυτές που προαναφέρθηκαν.

πηγή: SigmaLive.com