Oι γύπες των αγορών πολιορκούν τη Νορβηγία – Εκμεταλλεύονται την πτώση τιμών πετρελαίου
Τα… νύχια τους στη Νορβηγία ετοιμάζονται να μπήξουν οι «γύπες» των αγορών εκμεταλλευόμενοι την κατακρήμνιση των διεθνών τιμών πετρελαίου που έχει φέρει σε δεινή θέση τις εξορυκτικές εταιρείες της χώρας και τους προμηθευτές τους.
Τα distressed funds, αμερικανικά κυρίως κεφάλαια που επενδύουν στην αγωνία και τη θλίψη, καραδοκούν στοχεύοντας στην υψηλών αποδόσεων αγορά της «νούμερο 1» πετρελαιοπαραγωγού της Ευρώπης, η οποία εξαρτάται από τα καύσιμα για το ένα πέμπτο της οικονομικής της δραστηριότητας.
Ειδικότερα, οι «γύπες» κερδοσκοπούν στοιχηματίζοντας «κατά» εταιρειών που βρίσκονται στο χείλος της χρεοκοπίας ή πρόκειται να αναδιαρθρωθούν και προσπαθούν να καλύψουν πόρους που έχασαν από πετρελαϊκά έσοδα μέσω δανεισμού στην αγορά ομολόγων.
Ενα από τα funds που «ποντάρει» στην κατάρρευση του πετρελαϊκού κλάδου της Νορβηγίας είναι το Elliott Management Corporation του αυτοδημιούργητου Ελιοτ Σίνγκερ, του πιο μισητού ανθρώπου στην Αργεντινή, καθώς το 2014 οδήγησε τη χώρα σε επιλεκτική χρεοκοπία. Το hedge fund του Σίνγκερ αγόρασε δημόσιο χρέος της Αργεντινής μετά τη χρεοκοπία της χώρας το 2001. Σε αντίθεση με πάνω από το 90% των κατόχων ομολόγων αρνήθηκε να αναδιαρθρώσει τις επενδύσεις του και να δεχθεί ένα «κούρεμα» το 2005 και το 2010.
Πτώση 70%
Σε μήνυσή του που έφτασε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο υποστήριξε ότι η Αργεντινή δεν θα μπορούσε νόμιμα να ευνοήσει τους κατόχους ομολόγων που δέχθηκαν το «κούρεμα» εις βάρος του ιδίου και των υπολοίπων hedge funds που κατέχουν ομόλογα της χώρας. Τελικά το Μπουένος Αϊρες δεν πλήρωσε τον Σίνγκερ και χρεοκόπησε.
Με τον «μαύρο χρυσό» να έχει υποτιμηθεί από τα μέσα του 2014 πάνω από 70% οι ενεργειακοί κολοσσοί της Νορβηγίας έχουν καταστεί μη κερδοφόροι, προχωρούν μαζικά σε απολύσεις και μελετούν σχέδια αναδιάρθρωσης. Οπως όμως υποστηρίζουν οι αναλυτές την ώρα που οι μέτοχοι και οι επενδυτές θα εξετάζουν τους όρους των αναδιαρθρώσεων, προκειμένου να αποφευχθούν «κανόνια» και λουκέτα επιχειρήσεων, οι «γύπες» θα αρπάζουν κοψοχρονιά εταιρικά ομόλογα που προσφέρουν μεγάλες αποδόσεις.
Η νορβηγική οικονομία εισέρχεται πράγματι σε μια νέα εποχή. Στην αποκαλούμενη «πρωτεύουσα του πετρελαίου», στην πόλη Σταβάνγκερ, οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται σε «ελεύθερη πτώση», η ανεργία έχει πάρει την ανιούσα και οι παραγγελίες για σαμπάνια και σούσι πασπαλισμένο με φλούδες… χρυσού έχουν μειωθεί δραματικά, αποτελώντας μια μικρή μόνο πρόγευση του τι πρόκειται να συμβεί στην υπόλοιπη χώρα καθώς η κατάρρευση του «μαύρου χρυσού» αρχίζει να χτυπά ανελέητα μια από τις πλουσιότερες οικονομίες του πλανήτη όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα ξεπερνά τα 42.000 δολάρια.
Στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2009, το ποσοστό ανέργων διαμορφωνόταν μόλις στο 2,7%: όταν άλλα κράτη έβαζαν μαχαίρι στις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας, το Οσλο μπορούσε να στηριχτεί στο κρατικό επενδυτικό Ταμείο – από τα μεγαλύτερα στον κόσμο με υπό διαχείριση κεφάλαια ύψους άνω των 856 δισ. δολαρίων. Καθώς όμως τα κρατικά έσοδα θα συρρικνώνονται δραματικά, όπως δείχνουν τα στοιχεία (πτώση ζήτησης – κατρακύλα κερδών κ.λπ.), η συντηρητική κυβέρνηση της Ερνα Σόλμπεργκ θα αναγκαστεί σύντομα να βάλει… χέρι στο Ταμείο για να κλείσει «τρύπες» του προϋπολογισμού.
Αν η κυβέρνηση πρέπει να αποσύρει χρήματα από το κρατικό επενδυτικό Ταμείο, θα πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα, μια και η χρήση χρημάτων από αυτό είχε προγραμματιστεί για αρκετές δεκαετίες αργότερα και κανένας υπουργός Οικονομικών δεν θέλει αυτό να είναι η «κληρονομιά» του. Αν η Νορβηγία καταφύγει στην απόσυρση χρημάτων από το Ταμείο, αυτό θα οδηγήσει σε μια άσχημη διαμάχη ως προς το τι ήταν αυτό που οδήγησε εκεί τη χώρα ταχύτερα του αναμενόμενου και ενδεχομένως να χρειαστεί να περάσει και νέα νομοθεσία.
Το ΑΕΠ της χώρας εκτιμάται στο μεταξύ πως «έτρεξε» πέρυσι με ρυθμό μόλις 1,2% ενώ ανάλογες επιδόσεις αναμένεται να σημειώσει και το 2016. Εύλογα λοιπόν τα μάτια είναι στραμμένα στις επόμενες κινήσεις του κεντρικού τραπεζίτη της χώρας, ο οποίος με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης τον περασμένο Σεπτέμβριο ανακοίνωσε μείωση των επιτοκίων στο 0,75%, για να τα αφήσει όμως αμετάβλητα στη συνεδρίαση του Νοέμβρη.
Εξαιτίας της σοβαρής κάμψης στις τιμές του πετρελαίου η νορβηγική κυβέρνηση αναθεώρησε επίσης πρόσφατα προς τα κάτω τις προβλέψεις της για επενδύσεις στον πετρελαϊκό κλάδο. Πρόκειται για τη δεύτερη στη σειρά χρονιά κατά την οποία η πετρελαιοπαραγωγός χώρα περικόπτει αυτής της κατηγορίας τις δαπάνες. Ειδικότερα, φέτος οι επενδύσεις, εξαιρουμένης της διερεύνησης κοιτασμάτων, θα μειωθούν σχεδόν 10% στα 15 δισ. δολάρια και θα συνεχίσουν να ελαττώνονται, φτάνοντας σε επίπεδα κάτω των 14 δισ. δολαρίων το 2018.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο φορέα της χώρας, το Νορβηγικό Διευθυντήριο Πετρελαίου (NPD), οι επενδύσεις δεν αναμένεται να εμφανίσουν αύξηση έως το 2019, έναντι των προηγούμενων προβλέψεων για το 2018. Οι δαπάνες για τη διερεύνηση νέων εδαφών θα περισταλούν κατά 33%, στα 2,5 δισ. δολάρια, με 36 πετρελαιοπηγές φέτος από τις 56 πέρυσι. Το 2017 θα μειωθούν περαιτέρω και το 2018 θα αρχίσουν να ενισχύονται. Οπως δε παρατήρησε ο γενικός διευθυντής του NPD, Μπέντε Νάιλαντ, «ο κλάδος διέρχεται περίοδο κρίσης και ουδείς μπορεί να το αρνηθεί. Διαπιστώνουμε μια τάση οι εταιρείες να θέτουν ως προτεραιότητα τα βραχυπρόθεσμα κέρδη αντί της μακροπρόθεσμης δημιουργίας αξίας».
Υπερπροσφορά
Το πετρέλαιο έχει εισέλθει σε μία περίοδο ραγδαίας αποδυνάμωσης από το 2014 και μετά, ενώ ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο για μία τιμή της τάξεως έως και τα 20 δολάρια το βαρέλι στο προσεχές μέλλον, ενώ υπάρχει υπερπροσφορά του εμπορεύματος στην αγορά.
Ενεργειακοί όμιλοι στη Νορβηγία, όπως η Statoil, η μεγαλύτερη στη χώρα, έχουν περιορίσει τις επενδύσεις, αποσκοπώντας να προστατεύσουν τα μερίσματα. Συνολικά η πτώση των τιμών στο πετρέλαιο έχει κοστίσει περίπου 30.000 θέσεις εργασίας στη Νορβηγία, η οποία εξαρτάται από τον κλάδο της ενέργειας σχεδόν κατά το ένα πέμπτο του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος της.
Αξιοσημείωτο είναι, ωστόσο, το γεγονός ότι την ώρα που η χώρα πάσχει από την κατάρρευση των τιμών του αργού πετρελαίου, ένα άλλο εξαγωγικό βασικό προϊόν της χώρας αγγίζει ρεκόρ τιμών. Η τιμή του σολομού έχει ανέβει τόσο ψηλά, ώστε ένα ψάρι 4,5 κιλών που αποτελεί τον μέσο όρο να κοστίζει περισσότερο από ένα βαρέλι αργό πετρέλαιο!
Αναλυτές υποστηρίζουν στο πρακτορείο Bloomberg πως με τις τιμές να έχουν κατρακυλήσει κάτω από τα 30 δολάρια το βαρέλι οι παραγωγοί βρίσκονται σε σημαντικά χειρότερη κατάσταση απ’ όσο βρέθηκαν το 2008.
Πάντως για την ώρα η κυβέρνηση αποκλείει το ενδεχόμενο περαιτέρω παρεμβάσεων για στήριξη της αγοράς. Η υπουργός Οικονομικών Σιβ Γιένσεν τόνισε πως οι προτάσεις για τον προϋπολογισμό που τέθηκαν το προηγούμενο έτος ήδη περιλαμβάνουν «αρκετή επέκταση» και θα βοηθήσουν ώστε να περιοριστούν οι απώλειες θέσεων εργασίας.
Η νορβηγική κυβέρνηση βασίζει τώρα τις ελπίδες της στην υποτίμηση του νομίσματος που ακολουθεί την πτώση του πετρελαίου και βοήθησε τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα αυξάνει την εξάρτησή της από το κρατικό επενδυτικό Ταμείο.
Και όλα αυτά υπό το άγρυπνο βλέμμα των distressed funds που τρίβουν με ικανοποίηση τα χέρια στις υποβαθμίσεις των πετρελαϊκών εταιρειών της χώρας όπως πρόσφατα της Seadrill (που ελέγχεται από τον δισεκατομμυριούχο Τζον Φρέντρικσεν) από την Danske Bank από το «Β+» στο «ΒΒ-». Αλλά και η Bank of America Merrill Lynch εξέφρασε πρόσφατα τις αμφιβολίες της για τον ισολογισμό του ομίλου, ο οποίος διαθέτει μη εγγυημένα ομόλογα αξίας 2,7 δισ. δολαρίων.
Σημειώνεται ότι στα ονόματα που αναζητούν μετά τις προβληματικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ευκαιρίες στην εύρωστη οικονομικά Νορβηγία περιλαμβάνονται οι Icon Capital, Morgan Stanley, Calamos Asset Management, York Capital, Goldman Sachs, Elliott Associates, FG Hemisphere, Leon Black, Apollo Global Management, Baupost, Centerbridge, Marathon Asset Management, Oaktree Capital, Carlyle, Strategic Value Partners, Cerberus κ.ά.
Χώρες στη δίνη του κυκλώνα
Μαύρη τρύπα 15 δισ. στον προϋπολογισμό της Νιγηρίας
Επείγουσα δανειακή βοήθεια ύψους 3,5 δισ. δολαρίων ζήτησε η κυβέρνηση της Νιγηρίας από την Παγκόσμια Τράπεζα και την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα, καθώς προσπαθεί να χρηματοδοτήσει το κενό στον προϋπολογισμό της, το οποίο επιδεινώνεται λόγω της κατάρρευσης των τιμών του πετρελαίου.
Ειδικότερα, η νιγηριανή κυβέρνηση ζήτησε δάνειο 2,5 δισ. από την Παγκόσμια Τράπεζα και 1 δισ. από την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα, προκειμένου να χρηματοδοτήσει «τρύπα» ύψους 15 δισ. δολαρίων.
Οπως σχολίασε η υπουργός Οικονομικών της χώρας, Κέμι Αντεοσάν, πρόσφατα η Νιγηρία σχεδίαζε επιστροφή στις αγορές ομολόγων για πρώτη φορά από το 2013, όμως το κόστος δανεισμού της χώρας αυξάνεται λόγω της δραματικής πτώσης των τιμών του «μαύρου χρυσού». Είναι ενδεικτικό ότι η συνεισφορά των πωλήσεων πετρελαίου στα συνολικά κρατικά έσοδα αναμένεται να περιοριστεί από το 70% του συνόλου πέρυσι, περίπου στο 30% φέτος.
Η Νιγηρία είναι η δεύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα που πέφτει θύμα της καταβαράθρωσης των τιμών του πετρελαίου κατά περισσότερο από 75% τους τελευταίους 18 μήνες μετά το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο ανακοίνωσε τον Ιανουάριο ότι θα προσφύγει στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για λήψη δανείου 4 δισ. δολαρίων.
Στο Αζερμπαϊτζάν, η μείωση των εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, που αποτελούν το 95% του συνόλου των εξαγωγών, έχει πυροδοτήσει νομισματική κρίση. Το νόμισμα της χώρας έχει υποτιμηθεί κατά 35% από τον Δεκέμβριο, όταν η κεντρική τράπεζα εγκατέλειψε τη σύνδεσή του με το δολάριο.
Σημειώνεται πως το Αζερμπαϊτζάν έγινε μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που επέβαλε περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων (επιβολή φόρου 20% στις εξαγωγές συναλλάγματος) συνεπεία της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και είδε την πιστοληπτική του αξιολόγηση να υποβαθμίζεται στην κατηγορία «junk» («σκουπίδι») από τη Standard & Poor’s. Διεθνείς αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εκτιμώντας ότι ψηλά στη λίστα των επόμενων «θυμάτων» βρίσκονται ο Ισημερινός, η Βενεζουέλα και η Βραζιλία.
Περισσότερο ανθεκτικές θεωρούνται οι οικονομίες της Ρωσίας και του Καζακστάν, καθώς διαθέτουν σημαντικά «μαξιλάρια» ρευστότητας που μπορούν να αμβλύνουν τις πιέσεις μακροπρόθεσμα.
