Ο εφιάλτης του 2015 επιστρέφει με ένα κρίσιμο δίλημμα
Σε ένα υψηλού ρίσκου συγκρουσιακό παιχνίδι με ΔΝΤ και Βερολίνο, εισέρχεται η κυβέρνηση, καθώς ? παρά τους αρχικούς πανηγυρισμούς για την απόφαση του Eurogroup αναφορικά με την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος – βλέπει πως οι σχεδιασμοί για άμεσο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης δεν επαληθεύτηκαν. Την ίδια ώρα διαμορφώνεται αργά αλλά σταθερά κοινό μέτωπο των δανειστών που ζητούν εδώ και τώρα τη λήψη νέων σκληρών μέτρων.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται επιστροφή στην πολιτική κρίση του 2015 με αφορμή τις πιέσεις των δανειστών που δεν έχουν κανένα όριο. Μια πολιτική, και ταυτόχρονα κοινωνική, κρίση την οποία δεν θα μπορούσε να αντέξει καμιά κυβέρνηση. Και δεν είναι τυχαίο ότι τόσο ο ίδιος ο πρωθυπουργός, όσο και κορυφαία στελέχη, όπως ο κ. Τσακαλώτος, στέλνουν μηνύματα στην τρόικα ότι οι πολιτικές αναταράξεις και μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες δεν συμφέρει κανέναν. Ούτε την Ελλάδα, η οποία θα υποστεί νέο πλήγμα στην οικονομία, αλλά ούτε και την Ευρωπαϊκή Ενωση που συγκλονίζεται από το Brexit και από τους φόβους ενός… Italexit. Και στο Μαξίμου ποντάρουν στο γεγονός ότι κανείς, ούτε και ο Β. Σόιμπλε, δεν θα ήθελε απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις σε Ελλάδα, Ολλανδία, Ιταλία και Γαλλία.
Οι διαφωνίες στους κόλπους των δανειστών για τους στόχους του ελληνικού προγράμματος, είναι κάτι που επαναλαμβάνεται σε κάθε αξιολόγηση. Τη φορά αυτή ωστόσο, με αβέβαιη τη συμμετοχή του Ταμείου (ή με το φόβο μιας ιδιότυπης συμμαχίας του ΔΝΤ με τον «σκληρό» Β. Σόιμπλε) και υπό το πρίσμα της συνολικής πολιτικής αστάθειας σε όλη την Ευρώπη, προσλαμβάνουν διαστάσεις ανυπέρβλητου εμποδίου για την επιτυχή και όσο το δυνατό «αναίμακτη» ολοκλήρωση της συμφωνίας. Η ασάφεια της διατύπωσης της απόφασης του Eurogroup για τα πρωτογενή πλεονάσματα, τα ανοιχτά μέτωπα σε ευαίσθητους τομείς όπως τα εργασιακά όπου οι διαφορές με την τρόικα παραμένουν αγεφύρωτες και η ορατή απειλή ενός νέου τέταρτου μνημονίου με σκληρά μέτρα, ακόμη και από το 2018, το οποίο η κυβέρνηση απορρίπτει μετά βδελυγμίας, είναι ενδεικτικά του εκρηκτικού σκηνικού που έχει διαμορφωθεί.
Καταγγελία κατά πάντων
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που υπό το φως των εξελίξεων, το Μαξίμου αποφάσισε να παίξει και το τελευταίο χαρτί στη «μάχη» με τους δανειστές, αποφασίζοντας να δημοσιοποιήσει τις αντιφάσεις που εντοπίζονται μεταξύ των δημόσιων δηλώσεών τους και της στάσης που κρατούν στη διάρκεια των κρίσιμων συνεδριάσεων για το ελληνικό ζήτημα. Στο πλαίσιο αυτό εξάλλου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατήγγειλε τη στάση του ΔΝΤ που ενώ μιλά για την ανάγκη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2019 «ο κ. Τόμσεν κατά την ομιλία του στο Εurogroup αντί να πιέσει στην κατεύθυνση αυτή, φάνηκε να αποδέχεται τις ακραίες θέσει για δεκαετή συνέχιση του στόχου για 3,5% πρωτογενή πλεονάσματα και να πιέζει προς τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης για λήψη μέτρων». Δεν παρέλειψε δε, να «δείξει» και προς τον άλλον «υπεύθυνο», τον σκληρό Β. Σόιμπλε, καλώντας τον «να παίξει να σταματήσει να επιμένει στη συνέχιση μιας ακραίας πολιτικής λιτότητας που έχει αποδειχτεί όχι μόνο κοινωνικά καταστροφική, αλλά και οικονομικά αναποτελεσματική». Το ερώτημα ωστόσο που προκύπτει, είναι κατά πόσο θα αποδειχθεί αποτελεσματική μια τέτοια τακτική, πέρα από το όποιο πρόσκαιρο επικοινωνιακό όφελος μπορεί να υπάρξει για την κυβέρνηση, καθώς αποδεικνύεται ότι δεν φέρει εκείνη αποκλειστικά την ευθύνη για το μη κλείσιμο της συμφωνίας.
«Δεν αντέχουμε άλλο»
Παράλληλα, το σήμα που επιχειρεί να εκπέμψει το Μαξίμου προς τα έξω είναι ότι ούτε η ελληνική κοινωνία, ούτε και η κυβέρνηση αντέχουν πλέον νέο γύρο λιτότητας και επιπλέον σκληρά μέτρα. Για το σκοπό αυτό εξάλλου, σε κατάλληλες «δόσεις» μέσω διαρροών, έχει καταστήσει σαφές πως σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων τότε μοιραία θα οδηγηθεί σε πρόωρες κάλπες. Η «προειδοποίηση» αυτή έχει σαφή στόχευση προς την Ευρώπη, υπό το πρίσμα ότι ουδείς θα επιθυμούσε μέσα σε ένα περιβάλλον γενικευμένης αστάθειας, με τις συντηρητικές δυνάμεις και τα λαϊκιστικά ρεύματα να βρίσκονται σε ανοδική πορεία, να αποκτήσει ένα επιπλέον πρόβλημα στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα ο Αλ. Τσίπρας αναμένεται εντός των επόμενων ημερών να αναλάβει ο ίδιος πρωτοβουλίες για συναντήσεις με ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους, προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις.
Η αρχή θα γίνει στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη, όπου θα καταβληθεί προσπάθεια για τετ α τετ, μεταξύ άλλων, με την Αγκ. Μέρκελ, τον Φρ. Ολάντ, τον Μ. Σουλτς, τον Ζ. Κ Γιούνκερ αλλά και τον Π. Μοσκοβισί. Όπως διαβεβαιώνουν κυβερνητικές πηγές ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να εξηγήσει τις ελληνικές θέσεις για κλείσιμο της συμφωνίας, με όλες τις απαραίτητες υποχωρήσεις, οι οποίες ωστόσο δεν θα αφορούν τις λεγόμενες «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, ήτοι τα εργασιακά και τη λήψη νέων μέτρων μετά το 2018.
Με δεδομένη όμως και την εμπειρία του παρελθόντος, οι προσδοκίες από μία «πολιτική διαπραγμάτευση» είναι ιδιαιτέρως χαμηλές, καθώς οι ευρωπαϊκές ηγεσίες εμφανίζονται απρόθυμες να παρέμβουν και επιμένουν να ? επιστρέφουν τη συζήτηση σε επίπεδο θεσμών, καλώντας την ελληνική κυβέρνηση να αναζητήσει σε αυτό το πεδίο λύση στο πρόβλημα.
Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα όλης αυτής εμπλοκής είναι να απομακρύνεται επικίνδυνα ? ενδεχομένως και για μετά τον Ιανουάριο ? το κλείσιμο της συμφωνίας και κατά συνέπεια να καθυστερεί η αποκατάσταση της κανονικότητας στο πεδίο της οικονομίας, ώστε να επιστρέψει η χώρα στην ανάπτυξη και να υπάρχουν ελπίδες επίτευξης των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για το επόμενο έτος.
Εξαγγελίες με νόημα
Σε τεντωμένο σχοινί φαίνεται όμως να ακροβατεί η κυβέρνηση και στο εσωτερικό μέτωπο, προχωρώντας εσπευσμένα σε … διορθωτικές κινήσεις με στόχο την αντιστροφή της αρνητικής εικόνας και την αντιμετώπιση της διαρκώς ογκούμενης λαϊκής δυσαρέσκειας – όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος. Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού για ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων και αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές (και μάλιστα χωρίς την έγκριση των δανειστών) όπως ήταν φυσικό προκάλεσαν νέο γύρο αβεβαιότητας σχετικά με το μέλλον των διαπραγματεύσεων, ενώ την ίδια ώρα ενίσχυσαν τα εκλογικά σενάρια, καθώς από πολλούς ερμηνεύτηκαν ως αμιγώς προεκλογική κίνηση.
Το σίγουρο είναι ότι το Μαξίμου μέσω της συγκεκριμένης απόφασης, πέρα από την πρόθεση εξευμενισμού των κοινωνικών στρωμάτων που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, επιχείρησε να στείλει και σαφές μήνυμα στην Ευρώπη ότι δεν επιθυμεί τη συνέχιση της σκληρής λιτότητας εις βάρος της κοινωνικής συνοχής, προειδοποιώντας παράλληλα με «ηρωική έξοδο» σε περίπτωση που οι δανειστές επιμείνουν στην σκληρή γραμμή. Αξίζει να σημειωθεί εξάλλου ότι σχεδόν σε όλες τις κρίσιμες φάσεις των διαπραγματεύσεων και λίγο πριν την ολοκλήρωση κάθε συμφωνίας, το Μαξίμου ? εν είδει πίεσης ? αφήνει πάντα να εννοηθεί ότι σε περίπτωση αδιεξόδου δεν θα διστάσει να προσφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία.
Ακόμη όμως και αν η συγκεκριμένη επιλογή του κ. Τσίπρα έχει ως σκοπό να λειτουργήσει στην κοινή γνώμη «αντισταθμιστικά», ενόψει νέων δύσκολων μέτρων που θα συμφωνηθούν, το μόνο βέβαιο είναι πως για μια ακόμη φορά το Μαξίμου, μέσω μονομερών ενεργειών, επιλέγει το γνωστό και από τις μέρες του 2015 «chicken game….
Νέες πρωτοβουλίες
Το Μαξίμου αποφάσισε να δημοσιοποιήσει τις αντιφάσεις που εντοπίζονται μεταξύ των δημόσιων δηλώσεών τους
Εκρηκτικό σκηνικό
Η ασάφεια της διατύπωσης της απόφασης του Eurogroup για τα πρωτογενή πλεονάσματα, τα ανοιχτά μέτωπα σε εργασιακά και η ορατή απειλή ενός νέου τέταρτου μνημονίου, είναι ενδεικτικά του εκρηκτικού σκηνικού που έχει διαμορφωθεί.
