Νέοι επιχειρηματίες χαμένοι στον λαβύρινθο της κρίσης
Επιχειρηματίες από ανάγκη -αν όχι από απόγνωση- γίνονται οι Ελληνες στα χρόνια της κρίσης. Η έλλειψη ευκαιριών εργασίας εξωθεί όλο και περισσότερους ανέργους στο «μικροεπιχειρείν», υψηλού όμως ρίσκου και αβέβαιης κατάληξης, με μοναδικό σκοπό την επιβίωσή τους.
Σε αντίθεση, λίγοι είναι εκείνοι που στρέφονται στην υγιή επιχειρηματικότητα, επιλέγοντας έναν κλάδο με προοπτικές και μέλλον, υιοθετώντας καινοτόμες εφαρμογές και εξωστρεφή προσανατολισμό. «Αγαπημένοι» κλάδοι των επίδοξων επιχειρηματιών ανάγκης είναι η εστίαση για τους άντρες και οι υπηρεσίες προσωπικής ομορφιάς για τις γυναίκες, ενώ απώτερος στόχος είναι η επιχείρηση να παράγει κέρδη ανάλογα με δύο έως τρεις μισθοδοσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο εξάμηνο από τις 3.713 νέες επιχειρηματικές προσπάθειες οι 1.283, περίπου το 35%, ήταν σε εστίαση και λιανεμπόριο, δύο κλάδους που το ίδιο διάστημα είχαν τα περισσότερα «λουκέτα» και μάλιστα το 45% του συνόλου. Σύμφωνα με στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, την περίοδο 2010-2016 είχαν εγγραφεί στο μητρώο του 9.215 επιχειρήσεις εστίασης, αλλά την ίδια περίοδο διεγράφησαν 8.845. Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, 8 στις 10 επιχειρήσεις τέτοιου είδους κλείνουν μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας τους, καθώς δεν είναι βιώσιμες.
Στον αντίποδα, εξωστρεφείς βιώσιμες επιχειρήσεις από τους τομείς παραγωγής και τυποποίησης τροφίμων με καινοτόμες μεθόδους, αγροτικών προϊόντων, πληροφορικής, logistics, εκπαίδευσης, εταιρείες συμβούλων, γραφεία ταξιδίων, μεταφορικές εταιρείες, αλλά και τουριστικές επιχειρήσεις αντέχουν στον χρόνο και στο τοξικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι συγκεκριμένοι τομείς αποτελούν τον πυρήνα της υγιούς επιχειρηματικότητας, καθώς μπορούν να εξασφαλίσουν ρευστότητα από το τραπεζικό σύστημα, πωλήσεις και υψηλή κερδοφορία και να αυξήσουν τις θέσεις εργασίας τους.
«Είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξει το αναπτυξιακό μοντέλο που έχει κυριαρχήσει τα τελευταία χρόνια της κρίσης στον τομέα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων» επισημαίνει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, καθώς η επιχειρηματικότητα τελευταία παραμένει εύθραυστη και ρηχή, αφού αναπτύσσεται σε κλάδους χωρίς προοπτικές εξέλιξης.
Στήνουν δουλειές με κεφάλαιο… την αποζημίωση της απόλυσης
Στην επιχειρηματικότητα ανάγκης καταφεύγουν όλο και περισσότεροι Ελληνες, που μπροστά στην ανεργία προτιμούν να εισέλθουν στον επιχειρηματικό στίβο προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προ το ζην.
Πιεζόμενοι από την οικονομική κρίση, όλο και περισσότεροι αναζητούν διέξοδο στην επιχειρηματικότητα, για την εξασφάλιση ενός μίνιμουμ εισοδήματος.
Πρώην εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα οι οποίοι έχασαν την εργασία τους την τελευταία εξαετία επένδυσαν την αποζημίωσή τους (κεφάλαια από 8.000 έως 30.000 ευρώ) για να ανοίξουν μια επιχείρηση, με την ενοικίαση ενός χώρου ελάχιστων τετραγωνικών και με εργασία των ιδίων και συγγενικών προσώπων. Κάπως έτσι ξεπηδούν εν μια νυκτί καφετέριες, κομμωτήρια, σημεία πώλησης έτοιμου φαγητού και άλλα μαγαζιά που ανοίγουν χωρίς επιχειρηματικό πλάνο, δίχως να έχει προηγηθεί έρευνα αγοράς και -συχνά- κλείνουν εξίσου άδοξα και ξαφνικά.
Τα στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους είναι ενδεικτικά της επιχειρηματικής κινητικότητας. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο έχουν εγγραφεί στα μητρώα του Επιμελητηρίου 3.107 νέες επιχειρήσεις, ενώ είχαν διαγραφεί 2.561. Εξάλλου κατά τον μήνα Ιούνιο άνοιξαν 606 επιχειρήσεις και έκλεισαν 415, ενώ το θετικό πρόσημο στο ισοζύγιο εγγραφών – διαγραφών επιχειρήσεων που σημειώθηκε από τον Φεβρουάριο του 2016 διατηρείται ακόμη. Οι εγγραφές είναι κατά 191 περισσότερες από τις διαγραφές. Τον Ιούνιο του 2015 οι εγγραφές είχαν ανέλθει σε 607 (στα ίδια επίπεδα με φέτος), οι διαγραφές όμως είχαν φτάσει τις 667. Με άλλα λόγια, τα «λουκέτα» ήταν περισσότερα από τις νεοϊδρυθείσες επιχειρήσεις.
«Θα πρέπει να αναλύσουμε προσεκτικά τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στην ελληνική οικονομία και ειδικά στην επιχειρηματικότητα. Είναι γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις ανοίγουν εν μέσω κρίσης, αυτό δεν το μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς, καθώς είναι κάτι που δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία. Ομως την ίδια ώρα τα “λουκέτα” συνεχίζονται. Επίσης πρέπει να δούμε τι είδους επιχειρήσεις κλείνουν και τι είδους ανοίγουν», επισημαίνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο προέδρος του ΕΕΑ, Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου. «Οσες ανοίγουν είναι επιχειρηματικές προσπάθειες για την εξασφάλιση ενός μικρού μηνιαίου ποσού, προκειμένου απλώς να επιβιώνει ο επιχειρηματίας. Μάλιστα τις περισσότερες φορές λειτουργεί ως αυτοαπασχολούμενος ή μαζί με κάποια μέλη της οικογένειάς του, προκειμένου να κρατήσει σε χαμηλό επίπεδο το εργασιακό κόστος», τονίζει.
Πίσω από την πραγματικότητα των μικρών επιχειρήσεων, τις οποίες δημιουργούν και λειτουργούν άνθρωποι χωρίς άλλον τρόπο βιοπορισμού, κρύβεται η ανάγκη επιβίωσης και όχι η εξωστρέφεια, η ανάπτυξη, η καινοτομία, η αναζήτηση νέων αγορών.
«Ειδικά αυτή την περίοδο πολλές επιχειρήσεις που ξεκινούν τη λειτουργία τους ανήκουν στις λεγόμενες εποχικές, ενώ πάρα πολλές ανήκουν στην κατηγορία “ζόμπι”, δηλαδή με ελάχιστους μήνες ζωής και σχεδόν καμία προοπτική εξέλιξης στο μέλλον», υπογραμμίζει ο κ. Χατζηθεοδοσίου.
Καφετέριες και σουβλατζίδικα
Στην Ελλάδα της κρίσης η επιχειρηματικότητα ανάγκης είναι μεγαλύτερη από την επιχειρηματικότητα ευκαιρίας, η δεύτερη όμως είναι αυτή που μπορεί να δώσει πραγματική ώθηση στην οικονομία ενός τόπου.
«Πρωταθλητής» στην επιχειρηματικότητα ανάγκης αναδεικνύεται ο κλάδος της εστίασης, καθώς οι περισσότερες νέες επιχειρήσεις που εγγράφονται στο Επιμελητήριο ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Συγκεκριμένα οι υπηρεσίες εστίασης κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό εγγραφών (653) και ακολουθούν το λιανικό εμπόριο με 630 εγγραφές.
«Είναι γεγονός ότι πολλές νέες επιχειρηματικές απόπειρες στρέφονται κυρίως στον κλάδο της εστίασης και ειδικά σε πωλήσεις καφέ, έτοιμου φαγητού κ.λπ. Η ερμηνεία είναι εύκολη. Πρόκειται για προσπάθειες που δεν απαιτούν πολύ μεγάλο ποσό για να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους, έχουν σχετικά χαμηλό κόστος λειτουργίας, απασχολούν ελάχιστο προσωπικό και συνήθως ανειδίκευτο και μπορούν να ελπίζουν στην κάλυψη κάποιων αναγκών των καταναλωτών, όπως ένα μικρό και φθηνό γεύμα.
Επίσης δεν απαιτούν κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις από πλευράς επιχειρηματία και βέβαια δεν χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις, όπως για παράδειγμα τεχνολογικό εξοπλισμό», σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου. Ετσι, η αποζημίωση, το εφάπαξ των γονιών ή οι οικονομίες μια ζωής επενδύονται σε μια καφετέρια ή ένα σουβλατζίδικο, ή ακόμη σε ένα κομμωτήριο, χωρίς προοπτικές και μέχρις εξαντλήσεως των οικονομικών αποθεμάτων. Μόλις το αρχικό κεφάλαιο εξανεμίζεται, το «ενοικιάζεται» παίρνει τη θέση του στην τζαμαρία και περιμένει τον επόμενο που θα κυνηγήσει το επιχειρηματικό του όνειρο.
«Αποσπασματικές κινήσεις»
Οπως αναφέρει ο κ. Χατζηθεοδοσίου, «το αρνητικό είναι ότι τέτοιου είδους επιχειρήσεις που στήνονται εν μια νυκτί, κλείνουν και σε μία νύχτα. Δυστυχώς είναι σημείο των καιρών η όποια επιχειρηματική ενέργεια να μην σχετίζεται με κάποιου είδους μακρόπνοο επενδυτικό σχεδιασμό, αλλά με αποσπασματικές κινήσεις που σε πολλές περιπτώσεις έχουν δυστυχώς έντονα τα στοιχεία του πανικού».
Η υψηλή φορολόγηση, το αυξημένο κόστος ασφαλιστικών εισφορών, η μείωση της ζήτησης και η έλλειψη ρευστότητας από το τραπεζικό μας σύστημα οδηγούν πολλές επιχειρήσεις στο «λουκέτο». «Αν οι υπηρεσίες ή τα προϊόντα που προσφέρει σήμερα μια επιχείρηση δεν σχετίζονται άμεσα με κάλυψη βασικών αναγκών, τότε είναι πολύ δύσκολο να αντέξει στην κρίση. Μοναδική διέξοδος για την αναστροφή του αρνητικού κλίματος και την επιβίωση των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι η στροφή προς την εξωστρέφεια που πρέπει να κάνουν και η αύξηση των εξαγωγών μας», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΕΑ και εξηγεί πως η συνεργασία του Επιμελητηρίου με την παγκοσμίου φήμης εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba φιλοδοξεί να προσφέρει σε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις μια εναλλακτική λύση προώθησης των προϊόντων τους.
