ΥΠΟΙΚ για τις αυξήσεις στα καύσιμα: Φταίει η ισοτιμία ευρώ δολαρίου και η τιμή του Brent

Η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης επηρεάζει τις φορολογικές επιβαρύνσεις κατά 3,7 λεπτά του ευρώ για τις βενζίνες, 10 λεπτά για το πετρέλαιο κίνησης και 7 λεπτά για το υγραέριο κίνησης. Ωστόσο, από τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία, η αγορά δείχνει να απορροφά μέρος των αυξήσεων αυτών. Τα ποσοστά απορρόφησης είναι μεγαλύτερα στο πετρέλαιο κίνησης και το υγραέριο.

Το Υπουργείο Οικονομίας έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να αποφευχθούν τυχόν κρούσματα αισχροκέρδειας με δεδομένη την αυξητική τάση που παρουσιάζουν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου.

Η τιμή του αργού πετρελαίου αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης διεθνών χρηματιστηρίων. Το αργό πετρέλαιο τύπου Brent, χρησιμοποιείται συνήθως ως σημείο αναφοράς διεθνώς για την τιμολόγηση και άλλων τύπων αργού.

Σύμφωνα με στοιχεία του ηλεκτρονικού διηπειρωτικού χρηματιστηρίου (ICE) ο χρηματιστηριακός δείκτης του αργού πετρελαίου τύπου Brent, μέσα στο 2016 σημείωσε τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο που έχει καταγραφεί μετά το 2009. Από τις 30 Νοεμβρίου, μετά τη συμφωνία για μείωση της παραγωγής από τα μέλη του ΟΠΕΚ και άλλες χώρες, οι τιμές του αργού πετρελαίου έχουν αυξηθεί κατά 25%, προσεγγίζοντας υψηλά 18 μηνών.

Η απότομη αυτή αύξηση στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου αποδίδεται στους θεμελιώδεις κανόνες της αγοράς και συγκεκριμένα στη μείωση της υπερβάλλουσας προσφοράς μετά τη συμφωνία για μείωση της παραγωγής κατά σχεδόν 1,8 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, η οποία ενεργοποιήθηκε από 1/1/2017.

Επιπρόσθετα, η διαπραγμάτευση της τιμή του αργού πετρελαίου εκτελείται σε δολάρια Αμερικής. Επομένως, οι τιμές αργού πετρελαίου που προμηθεύονται τα διυλιστήρια στην Ελλάδα, επηρεάζονται και από την ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου, η οποία υποχώρησε περίπου κατά 3% το 2016, ενώ οι πιέσεις εντάθηκαν ιδιαίτερα το τελευταίο 3μηνο του έτους (πτώση πάνω από 7%), εξαιτίας των προβλέψεων για σταδιακή αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, επηρεάζοντας αναλόγως στην ευρωπαϊκή αγορά τις διεθνείς τιμές του αργού. Η αύξηση στις τιμές του αργού πετρελαίου σε όρους ευρώ το τελευταίο έτος είναι της τάξης του 60% και ανέρχεται στα 12,9 λεπτά του ευρώ.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καυσίμων, η τροπολογία που εισήγαγε το Υπουργείο Οικονομίας τον Αύγουστο του 2016 (άρθρο 83 του Ν.4413/2016) ανταποκρίθηκε σε μια επιτακτική ανάγκη: τη βελτίωση ενός συστήματος εφαρμογής κανόνων, οι οποίοι ίσχυαν, αλλά δεν ήταν ικανοποιητικοί στην εφαρμογή τους. Με το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε έως τότε δεν προστατεύονταν ούτε το δημόσιο συμφέρον ούτε και οι καταναλωτές. Έπρεπε λοιπόν να αρθούν τα θεσμικά κενά, ώστε να τιμωρούνται οι πραγματικά υπεύθυνοι για τα σχετικά αδικήματα (αλλοίωση των αντλιών, εξαπάτηση των καταναλωτών και του κράτους).
Η συγκεκριμένη διάταξη δεν αφορά μόνο στην αυστηροποίηση του υφιστάμενου πλαισίου, αλλά εισάγει νέους όρους οι οποίοι διευρύνουν το πεδίο των κυρώσεων γι’ αυτού του τύπου τα αδικήματα. Με τη διάταξη εισάγεται η έννοια της επιχειρησιακής εκμετάλλευσης, ακριβώς ώστε να εντοπίζονται οι πραγματικοί ένοχοι των συγκεκριμένων αδικημάτων. Η έννοια της επιχειρησιακής εκμετάλλευσης ταυτίζεται με την έννοια της επιχείρησης του πρατηρίου και συνδέεται τόσο με τους παραγωγικούς συντελεστές της εγκατάστασης όσο και με την υλικοτεχνική υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό.

Ταυτόχρονα, αυστηροποιούνται και οι κυρώσεις. Για μεγάλες αποκλίσεις στις μετρήσεις, αντί για αφαίρεση της άδειας για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση, όπως συνέβαινε στο προηγούμενο διάστημα, πλέον με τη συγκεκριμένη διάταξη απαγορεύεται η έκδοση και νέας άδειας για την επόμενη δεκαετία οπουδήποτε στην επικράτεια, για να μην επαναληφθεί το φαινόμενο όπου ο επιχειρηματίας απλώς άλλαζε έδρα και συνέχιζε την ίδια λογική.

Μάλιστα, αυστηρές κυρώσεις προβλέπονται πλέον και για όσους κατασκευάζουν εξαρχής προβληματικές αντλίες, προκειμένου να καλυφθεί ολόκληρη η αλυσίδα. Δεν πρόκειται λοιπόν μόνο για αυστηροποίηση του υφιστάμενου καθεστώτος, αλλά για ουσιαστικές αλλαγές στη λογική που διέπει την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου. Οι αλλαγές απαντούν σε συγκεκριμένες προφανείς στρεβλώσεις και παθογένειες του προηγούμενου πλαισίου, ώστε να υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Το Υπουργείο έχει εντατικοποιήσει τους ελέγχους προκειμένου να αντιμετωπιστεί ριζικά το φαινόμενο του λαθρεμπορίου καυσίμων. Μέσα στο 2016 και ειδικά το τελευταίο διάστημα, μετά από σχετική εγκύκλιο, η οποία εκδόθηκε από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας εν όψει μάλιστα και της χειμερινής περιόδου, της διακίνησης και διανομής, δηλαδή, του πετρελαίου θέρμανσης, έχουν εντατικοποιηθεί συστηματικά οι έλεγχοι και έχει αυξηθεί και το ποσοστό των παραβάσεων που έχουν καταγραφεί.

Επίσης, η αρμόδια υπηρεσία της ΓΓ Βιομηχανίας σχεδιάζει να παράσχει εκπαίδευση στις ελεγκτικές αρχές (περιφερειακές υπηρεσίες, οικονομική αστυνομία) και υποστηρίζει εν γένει τις περιφερειακές υπηρεσίες.

Πέρα, όμως, από τους ελέγχους, βασική προτεραιότητα συνιστά η δημιουργία ενός κοινού πληροφοριακού συστήματος (για το συντονισμό και τη διασύνδεση των αρμόδιων υπηρεσιών) και ενός ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης της διακίνησης και της διάθεσης των καυσίμων. Έχει επιπλέον συσταθεί διυπουργική επιτροπή και μέσα στις αρχές του 2017 θα εξαγγελθούν τα βήματα για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του σημαντικού ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος.