Γιατί οι λευκοί φτωχοί Αμερικανοί ψήφισαν Τραμπ

Γιατί η λευκή εργατική τάξη των ΗΠΑ ψήφισε τον Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του 2016; Εφταιξε η οικονομική τους κατάσταση ή η νοοτροπία τους; Το αίτιο ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη νέα οικονομία ή οι προκαταλήψεις τους; Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο της Ντιάνα Μουτς που δημοσιεύτηκε στα πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, βασικότερο αίτιο ήταν η κουλτούρα. Η δρ Μουτς μελέτησε τις απαντήσεις που είχαν δώσει ψηφοφόροι τον Οκτώβριο του 2012 και του 2016 και επικεντρώθηκε σε όσους άλλαξαν προτίμηση από τον Μπαράκ Ομπάμα στον Ντόναλντ Τραμπ. Η Μουτς επιχειρηματολογεί ότι οι λευκοί ψηφοφόροι της εργατικής τάξης ψήφισαν Τραμπ όχι επειδή είχε επιδεινωθεί η οικονομική τους θέση, αλλά επειδή αγωνιούσαν κατά πόσον θα επιδεινωθεί η κοινωνική τους θέση. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν και άλλοι ερευνητές. Εκθεση που βασίστηκε σε δημοσκόπηση εθνικής εμβέλειας που είχε γίνει το 2016, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στροφή προς τον Τραμπ έγινε εξαιτίας του φόβου «πολιτισμικής εκτόπισης» παρά εξαιτίας οικονομικών δυσκολιών.

Τρεις πολιτικοί επιστήμονες υποστήριξαν πως η στροφή αντιπροσωπεύει περισσότερο «κρίση ταυτότητας» που αντιμετωπίζουν οι λευκοί χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση και έχει τις ρίζες της στον φόβο πως οι Αφροαμερικανοί και οι μετανάστες υπονομεύουν τη θέση τους ως πλειοψηφικής ομάδας. Τα συμπεράσματα αυτά αποτελούν παράδειγμα της άστοχης δημόσιας συζήτησης για το κατά πόσο ευθύνεται πρωτίστως η κουλτούρα ή η οικονομία για τη νίκη Τραμπ. Σίγουρα, ο ρατσισμός είναι διαβρωτικό κομμάτι της αμερικανικής κουλτούρας και πολιτικής. Ωστόσο, όσοι προσπαθούν να διαχωρίσουν τους στάσιμους μισθούς από τα άγχη για την κοινωνική ανέλιξη των μειονοτήτων παραβλέπουν την ουσία: δεν πρόκειται για δύο διαφορετικούς παράγοντες, αλλά για δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Οι λευκοί της εργατικής τάξης αυτοπροσδιορίζονται μέσω της ικανότητάς τους να διάγουν πειθαρχημένο, υπεύθυνο βίο. Είναι υπερήφανοι που πηγαίνουν κάθε μέρα στη δουλειά για να στηρίξουν την οικογένειά τους. Και πολλοί θεωρούν τους Αφροαμερικανούς μη εργατικούς.

Σπάνια αναγνωρίζουν ότι τα πλεονεκτήματα που έχουν οφείλονται στην προνομιακή θέση των λευκών στην αγορά εργασίας. Παρότι η οικονομική δυσπραγία της λευκής εργατικής τάξης είχε αρχίσει από τη δεκαετία του 1970, αυτό που ήταν νέο το 2016 ήταν ένας υποψήφιος, ο Τραμπ, που μίλησε για αυτή τη δυσπραγία όχι σαν πανεπιστημιακός, αλλά όπως θα μιλούσε ένα μέλος της εργατικής τάξης. Εκμεταλλεύθηκε την απογοήτευση που αισθανόταν αυτή η μερίδα των ψηφοφόρων απέναντι στο Δημοκρατικό Κόμμα που φαινομενικά τασσόταν υπέρ των μαύρων και των μεταναστών. Επιπλέον, τα λευκά μέλη της εργατικής τάξης που είναι περισσότερο δυσαρεστημένα και διαμαρτύρονται περισσότερο δεν είναι, αναγκαστικά, αυτά με το χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.

Σήμερα, οι εύστοχοι πανεπιστημιακοί δεν θεωρούν πως υπάρχει τείχος μεταξύ κουτλούρας και οικονομικών. Αναγνωρίζουν πως η οικονομική δυσπραγία επηρεάζει την καθημερινή ζωή των Αμερικανών της εργατικής τάξης, αλλά προσθέτουν πως ο τρόπος με τον οποίον ανταποκρίνονται βασίζεται σε πολιτισμικά πιστεύω που ενδεχομένως τους οδηγούν να αναζητούν εξιλαστήρια θύματα. Είναι λάθος να θεωρούμε τα οικονομικά και την κουλτούρα διακριτές δυνάμεις. Και οι δύο ώθησαν τον Τραμπ προς τη νίκη.