Η Γερμανία, η Merkel και ο Nord Stream2

Σαν να μην ήταν αρκετά άσχημα τα πράγματα για την Angela Merkel, η Γερμανίδα Καγκελάριος δέχεται “επίθεση” από τα δεξιά, αριστερά και από το κέντρο, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας της για την (αργά τροποποιημένη) πολιτική ανοιχτών θυρών προς τους πρόσφυγες. Πολλές από τις 28 χώρες της ΕΕ έχουν ήδη κλείσει τα σύνορά τους, αρνήθηκαν να παρέχουν ασφάλεια για τα εκατομμύρια που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους πολέμους στο Ιράκ και στη Συρία.

Δεν είναι μόνο η πολιτική της Merkel για τους πρόσφυγες που έχει αποξενώσει τους Ευρωπαίους συμμάχους της. Όλο και περισσότερο, υπάρχει αυξανόμενη δυσαρέσκεια από την Ιταλία, την Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής, την Ουκρανία, και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης σχετικά με την αποφασιστικότητα του Βερολίνου να κατασκευάσει τον Nord Stream 2. Η Γερμανία θα πρέπει να φύγει από το project, δηλώνουν.

Ο Nord Stream 2 είναι ένας δεύτερος αγωγός που κατασκευάζεται από τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom και τις γερμανικές ενεργειακές BASF και Ε.ΟΝ. Θα λειτουργεί παράλληλα με τον πρώτο αγωγό Nord Stream, ο οποίος έχει ολοκληρωθεί το 2011 και στέλνει αέριο κάτω από την Βαλτική Θάλασσα, απευθείας από την Ρωσία στη Γερμανία. Με τον τρόπο αυτό, ο αγωγός αποδυναμώνει τον ρόλο της Ουκρανίας ως την μεγάλη χώρα διαμετακόμισης για τις ρωσικές εξαγωγές αερίου στην Ευρώπη.

Το ρωσό-γερμανικό project περιλαμβάνει επίσης τρεις άλλες ενεργειακές εταιρείες: την γαλλική Engi, την ολλανδική Royal Dutch Shell και την αυστριακή OMV.

Ο Nord Stream 2 έχει γίνει τόσο αμφιλεγόμενος για τους αντιπάλους του, διότι έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική της Merkel προς την Ρωσία, πέραν της υπονόμευσης της ενεργειακής πολιτικής. Πραγματικά, αυτό που επιβεβαιώνει ο Nord Stream 2 είναι πως το εθνικό συμφέρον κυριαρχεί έναντι -ή σίγουρα υπονομεύει- μια ενιαία πολιτική της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια και προσπάθειες για την καθιέρωση μιας ενεργειακής ένωσης της ΕΕ.

Η στήριξη της Merkel για τον Nord Stream είναι ιδιαίτερα αινιγματική. Υπήρξε μία Ευρωπαία ηγέτης η οποία επιμόνως τηρούσε σκληρή στάση έναντι του Ρώσου προέδρου. Ήταν αυτή που πίεσε τα κράτη-μέλη της ΕΕ να επιβάλλουν κυρώσεις στην Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο του 2014 και την επακόλουθη εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία.

Ήταν αυτή που, μαζί με τους ηγέτες της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Γαλλίας, διαπραγματεύτηκαν τις συμφωνίες Μινσκ με στόχο να δοθεί τέλος στις εχθροπραξίες στην Ανατολική Ουκρανία

Πάνω από όλα,  η Merkel ήταν αυτή που απομακρύνθηκε από την γερμανική Ostpolitik ή την ανατολική πολιτική. Διαδοχικοί Γερμανοί ηγέτες είχαν προωθήσει αυτή την στρατηγική της προσέγγισης με τη Ρωσία, πιστεύοντας ότι θα σταθεροποιήσει την Ευρώπη και θα ωθήσει την Ρωσία προς τον εκσυγχρονισμό. Η Merkel δεν είχε αυταπάτες για κανένα στόχο, που αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο δεν επιδίωξε την Ostpolitik, η οποία εξακολουθεί να προτιμάται από κάποια μέλη των Σοσιαλδημοκρατών εταίρων της. Ωστόσο, η αμέριστη στήριξή της για τον Nord Stream έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική της απέναντι στη Ρωσία.

Αυτή η υποστήριξη δεν της έχει φέρει πολλούς φίλους. Έχει δώσει στην νέα εθνικό-συντηρητική κυβέρνηση, περαιτέρω λόγους να ασκεί κριτική στο Βερολίνο, μέχρι και να ενθαρρύνει μια αντί-γερμανική πολιτική. Για το κυβερνών Νόμος και Δικαιοσύνη κόμμα της Πολωνίας, ο Nord Stream όχι μόνο αρνείται τα τέλη διέλευσης για την Πολωνία και την Ουκρανία με το να στέλνει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη. Επίσης, η Βαρσοβία βλέπει τον Nord Stream ότι εκπροσωπεί την γερμανό-ρωσική συμμαχία εις βάρος της Πολωνίας, της Ουκρανίας και άλλων χωρών στην περιοχή.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Matteo Renzi, έχει επίσης ενώσει την φωνή του στην κριτική, προχωρώντας ακόμη περισσότερο στο σημείο να κατηγορεί την Γερμανία για δύο μέτρα και δύο σταθμά. Εξάλλου, η ιταλική ενεργειακή ΕΝΙ επρόκειτο να κατασκευάσει τον South Stream με την Gazprom. Αυτό το project, που αφορά έναν αγωγό αερίου κάτω από την Μαύρη Θάλασσα, θα είχε δώσει στη Ρωσία το μεγάλο βραβείο της δημιουργίας μιας ισχυρής παρουσίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, διασκέδασε αυτές τις φιλοδοξίες. Υποστήριξε ότι ο South Stream θα μπορούσε να προχωρήσει μόνο εάν συμμορφώνεται με το τρίτο ενεργειακό πακέτο της ΕΕ και τις πολιτικές απελευθέρωσης της ενέργειας της ΕΕ, που προβλέπουν ότι η πρόσβαση στους αγωγούς πρέπει να ανοίξει σε τρίτους. Εάν είχε συμμορφωθεί η Gazprom, ο South Stream θα είχε χάσει τον λόγο ύπαρξής του. Η Ρωσία εγκατέλειψε το project.

Ο Renzi τώρα ρωτά για ποιον λόγο η Κομισιόν να μην σταματήσει τον Nord Stream 2 όπως έκανε με τον South Stream. Επίσης έχει ασκήσει κριτική στη Γερμανία για την υπεράσπιση στο Nord Stream και την αντίδραση στον South Stream.

Σε ό,κτι αφορά αυτές τις χώρες που θέλουν η ΕΕ να έχει μια ενεργειακή πολιτική βασισμένη στην ασφάλεια, τη διαφοροποίηση και την απελευθέρωση, η γερμανική στήριξη για τον Nord Stream υπονομεύει αυτές τις πολιτικές.

Ο Nord Stream 2 θα καταστήσει τη Γερμανία περισσότερο εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια. “Η αύξηση των εισαγωγών ρωσικού αερίου σε συνδυασμό με τις αυξημένες επενδύσεις από την Gazprom σε γερμανικές υποδομές φυσικού αερίου, θα μεταφραστούν επίσης σε μια μεγαλύτερη γερμανική εξάρτηση από το ρωσικό αέριο”, υποστηρίζει η ειδική σε θέματα ενέργειας, Agata Loskot-Strachota σε μια πρόσφατη έκδοση για το θέμα.

Ο Nord Stream 2 θα ενισχύσει επίσης την θέση της Gazprom και την επιρροή της στην αγορά της βορειοδυτικής Ευρώπης μαζί με την παρεμπόδιση της διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού, “οι οποίες μακροπρόθεσμα θα μπορούσαν να επιτρέψουν στη Ρωσία να αυξήσει και πάλι τις τιμές της”, προσθέτει.

Πάνω από όλα, ο Nord Stream 2 θα εμπόδιζε την ανάπτυξη μιας συνεκτικής πολιτικής της ΕΕ για τη Ρωσία –μιας που η Merkel κατόρθωσε να δημιουργήσει στη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης. Για όλα αυτά, δεν είναι έτοιμη να πετάξει έναν αγωγό που υπονομεύει μια τέτοια συνοχή.

(carnegie, capital.gr)