O εμπορικός πόλεμος πλήττει την Ελλάδα;

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΟΦΩΛΟΣ

O εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ φαίνεται ότι μπορεί να ανατρέψει στρατηγικές ισορροπίες και κολοσσιαία οικονομικά συμφέροντα σε παγκόσμια κλίμακα, με ανυπολόγιστες συνέπειες. Κατά πρώτο λόγο, ο Τραμπ και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, τα οποία προφανώς δεν κέρδισαν τα προσδοκώμενα από την παγκοσμιοποίηση, πυροδοτούν μια θεμελιακή σύγκρουση μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης, πράγμα που σημαίνει ότι τραβούν πλέον μία διαχωριστική γραμμή για το μέλλον. Για τη συνεννόηση και τη συνεργασία σε έναν κόσμο που αλλάζει αγρίως. Κατά δεύτερο λόγο, ο πόλεμος του Τραμπ ρίχνει και άλλο λάδι στη φωτιά με την Κίνα, προκαλώντας μια άλλου διαμετρήματος στρατηγική αντιπαράθεση. Αναρωτιέται κανείς πού θα οδηγηθούν τα πράγματα… Μπορεί να οδηγηθούμε ενδεχομένως και σε μια γερή υποτίμηση του αμερικανικού δολαρίου; Να γυρίσει δηλαδή ο κόσμος ολόκληρος τούμπα, οι αγορές, οι επενδύσεις και η παραγωγή; Εως πού, αλήθεια, μπορεί να φθάσει ο πόλεμος αυτός που ξεκίνησε με τους δασμούς, όταν δείχνει τέτοια επιμονή ο Τραμπ στην πολιτική της αναδίπλωσης, βάζοντας απέναντι ακόμη και τους Βρετανούς, τους πιο παραδοσιακούς του συμμάχους;

Με άλλα λόγια, μιλάμε για μία εντελώς ασταθή, αβέβαιη, εκρηκτική και απολύτως τοξική διεθνή οικονομική πραγματικότητα. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η εξέλιξη για την Ελλάδα; Υπάρχουν ελληνικά επιχειρηματικά συμφέροντα που θίγονται από τον οικονομικό πόλεμο του Τραμπ; Πολύ πιθανό… Εταιρείες με διεθνοποιημένη αντίληψη, παραγωγικές, ανταγωνιστικές και με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα, ιδίως στους κλάδους του χάλυβα και του αλουμινίου, οι οποίες μπορεί να επηρεαστούν ή να αναγκαστούν μεθαύριο να αναπροσαρμόσουν την επιχειρηματική τους στρατηγική, τις θέσεις τους στις μεγάλες αγορές κ.ο.κ. Ενας εμπορικός πόλεμος προκαλεί ως γνωστόν αντίποινα, οι δασμοί που ανακοινώθηκαν από τον Τραμπ για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, κατ’ αρχάς, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν την επιβολή αντίστοιχων δασμών στις εισαγωγές πολλών αμερικανικών προϊόντων στην Ευρώπη. Αυξάνοντας όμως τις επιβαρύνσεις και τις τιμές, αλλάζεις και την αγοραστική ζήτηση, άρα μεταβάλλεις όλες τις ροές σε επιχειρήσεις μεγάλες και κλάδους της οικονομίας. Παραγγελίες, πιστώσεις, αξίες, απασχόληση. Είναι απίστευτου βάθους οι επιπτώσεις που μπορεί να δημιουργηθούν από την ένταση και τη διάρκεια ενός τέτοιου παγκόσμιου εμπορικού πολέμου. Απαιτείται μεγάλη προσοχή και ετοιμότητα.

Η Ελλάδα διαθέτει (και σε αυτή την περίπτωση) το πλεονέκτημα του κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπάρχει κοινή εμπορική πολιτική για την Ευρώπη, μέτρα στήριξης για θιγόμενους παραγωγικούς και εμπορικούς κλάδους και αυτό δεν είναι λίγο. Αλλά δεν είναι και το όλον. Ακόμη και στο ευρωπαϊκό επίπεδο διαχείρισης απαιτούνται ειδικές προσεγγίσεις από την ελληνική πλευρά. Χρειάζεται συγκροτημένη αντίληψη, σε επιχειρηματικό και πολιτικό επίπεδο, για το τι θα αλλάξει στην τακτική και των άλλων εταίρων, ποια δυναμική μπορεί να δημιουργηθεί στο εγγύς μέλλον, με δεδομένο ότι, εκτός από τα τείχη που σηκώνονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ανάλογα ετοιμάζεται να κινηθεί απέναντι στην ηπειρωτική Ευρώπη και η Βρετανία (ανεξαρτήτως του Τραμπ) εξαιτίας του Brexit. Είναι μια απρόβλεπτη ακόμη αλυσίδα συγκλονιστικών ενδεχομένως επιπτώσεων… Η Ευρώπη καλείται να αντιδράσει άμεσα, ως μεγάλη και ενιαία δύναμη, χαράσσοντας τη δική της στρατηγική στη διεθνή σκακιέρα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως εξελίσσονται τα πράγματα με τον Τραμπ, γίνονται περισσότερο ανταγωνιστές και λιγότερο σύμμαχοι στον καταιγισμό των παγκόσμιων αλλαγών, των αβεβαιοτήτων και των συγκρούσεων των μεγάλων συμφερόντων. Δεν μπορεί να είναι η αντίδραση μόνο τα αντίποινα, η επιβολή υψηλών δασμών στα προϊόντα, π.χ. πληροφορικής, καπνού, ένδυσης κ.λπ. που εισάγονται στη Γηραιά Ηπειρο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ευρώπη πρέπει να διαμορφώσει επιτέλους τη δική της γεωπολιτική θέση, την πολιτική της επιβίωσης στον σύγχρονο ανταγωνισμό, να λειτουργήσει δυνάμει ως υπερδύναμη. Και αυτός ο σκληρός εμπορικός πόλεμος αποτελεί πολύ ισχυρή αφορμή.