Δεύτερη προσπάθεια να κρατικοποιήσουν τις έρευνες υδρογοναθράκων
Πρόκειται ωστόσο για μοντέλο που δεν εφαρμόζεται στην Δ. Ευρώπη, παρά μόνο σε χώρες με αποδεδειγμένα εδώ και πολλές δεκαετίες κοιτάσματα (π.χ. Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία, Βολιβία, Ινδονησία), και μεγάλη εμπειρία στην εξόρυξη πετρελαίου.
Ακριβώς αυτό είχε επιχειρήσει να κάνει και το πρώτο εξάμηνο του 2015, η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργό Ενέργειας τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, και γενικό γραμματέα τον Απόστολο Αλεξόπουλο, τον άνθρωπο που λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, είχε εισηγηθεί αλλαγή της διαδικασίας.
Στην εισήγηση του κατά την αυριανή συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ), ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης θα προτείνει πάνω- κάτω το ίδιο, δηλαδή να περάσουμε από τις σημερινές συμβάσεις μίσθωσης (lease agreement), στις λεγόμενες συμβάσεις “διάθεσης της παραγωγής” (production sharing agreement).
Στην πρώτη περίπτωση, τα έσοδα του κράτους προέρχονται από την μίσθωση των περιοχών σε ιδιώτες αναδόχους, από τα δικαιώματα (royalties) και τη φορολογία (25%). Στην δεύτερη περίπτωση, το Δημόσιο, εφόσον φυσικά βάλει τα ανάλογα κεφάλαια, θα μπορεί να μετέχει ως μέτοχος ή να έχει ακόμη και την πλειοψηφία των μετοχών στις κοινοπραξίες εκμετάλλευσης, που σημαίνει ότι θα παίρνει και μερίδιο της παραγωγής.
Το ερώτημα είναι γιατί η κυβέρνηση ανοίγει τώρα μια τέτοια συζήτηση, όταν το προτεινόμενο από αυτήν θεσμικό πλαίσιο ακολουθείται σε χώρες με παραγωγή πολλών δεκαετιών, και γι’ αυτό άλλωστε και δεν χρειάζεται να δώσουν κίνητρα προκειμένου να προσελκύσουν πετρελαικούς παίκτες. Με άλλα λόγια, στις χώρες αυτές έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, και άρα και το όποιο επενδυτικό ρίσκο είναι περιορισμένο σε σύγκριση με ανεξερεύνητες περιοχές, όπως οι ελληνικές θάλασσες.
Στην Ελλάδα, της ανύπαρκτης- πλην Πρίνου- παραγωγής, θεωρείται μάλλον ρίσκο, να πάψει να έχει την εκμετάλλευση μιας περιοχής ένας ιδιώτης, και ανάδοχος να γίνει το κράτος. Εκτός και αν οι μεγάλοι παίκτες που φλερτάρουν πλέον με την εγχώρια αγορά, και που μεταξύ άλλων είναι η αμερικανική Exxon Mobil και η γαλλική Total (σσ: έχουν συμπράξει με τα ΕΛΠΕ), καθώς και η ισπανική Repsol (σσ: συνεργάζεται με την ελληνική Energean Oil & Gas), έχουν διαβεβαιώσει την κυβέρνηση ότι είναι αποφασισμένοι να ρίξουν λεφτά στις έρευνες, ακόμη και με το κράτος συμμέτοχο στα όποια κέρδη.
Ακόμη και αν είναι έτσι, η κίνηση Σταθάκη δείχνει ότι κυβέρνηση θέλει να εκμεταλλευτεί πολιτικά το υπαρκτό ενδιαφέρον για την έρευνα και εκμετάλλευση των ελληνικών υδρογονανθράκων. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, επιχειρεί να “σηκώσει” το θέμα των πετρελαίων από ιδεολογικής σκοπιάς, να ανοίξει μια συζήτηση ότι για μια αριστερή κυβέρνηση το κράτος πρέπει να έχει κυρίαρχο ρόλο στην διαχείριση του εθνικού πλούτου, δίχως ωστόσο να γνωρίζει αν αυτό θα δημιουργήσει οφέλη ή πρόβλήματα.
Η αλήθεια είναι ότι ο νόμος παρέχει την δυνατότητα τέτοιων συμβάσεων “διάθεσης της παραγωγής” (production sharing agreement), το ερώτημα ωστόσο είναι με τι ποσοστά θα μπει στα νέα κοινοπρακτικά σχήματα το Δημόσιο. Άλλο είναι να έχει το 20% και άλλο το 50%. Αλλά κεφάλαια απαιτεί το πρώτο, και άλλα το δεύτερο, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει το πρώτο σενάριο ένας πετρελαικός παίκτης, και διαφορετικά το δεύτερο στους διαγωνισμούς για τις νέες περιοχές που πρόκειται να προκηρυχθούν.
Σε αρκετούς πάντως η πρόθεση Σταθάκη θύμισε τα όσα είχε πει λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο τότε συντονιστής της Επιτροπής Ελέγχου Κοινοβουλευτικού έργου του ΥΠΕΚΑ του ΣΥΡΙΖΑ Απόστολος Αλεξόπουλος, για τους διαγωνισμούς υδρογονανθράκων. Ο κ. Αλεξόπουλος, στενός συνεργάτης του Π. Λαφαζάνη, και μετέπειτα γενικός γραμματέας στο υπ. Ενέργειας, είχε προαναγγείλει ότι οι διαγωνισμοί που έτρεχαν τότε (σε Ιόνιο, Κρήτη, Δ. Ελλάδα) θα ακυρωθούν και θα επαναπροκηρυχθούν με το μοντέλο του “production sharing agreement” που θα περιλαμβάνει άλλο φορολογικό καθεστώς, διαφορετικό υπολογισμό μισθώματος και μεγαλύτερη συμμετοχή του Δημοσίου στις κοινοπραξίες που θα ερευνήσουν, θα αναπτύξουν και θα εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα. Όσο για τις υπογεγραμμένες και κατακυρωμένες συμβάσεις “open door” σε Ιωάννινα, Πατραϊκό και Κατάκολο, ο κ. Αλεξόπουλος είχε δεσμευθεί να διερευνηθούν οι δυνατότητες και διεθνείς πρακτικές προκειμένου να επανεξεταστούν και να ακυρωθούν.
Το γεγονός ότι αρμόδια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονταν να προωθούν άλλες διαδικασίες για την έρευνα υδρογονανθράκων, είχε προκαλέσει αβεβαιότητα στους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Οι επιπτώσεις εκείνης της αβεβαιότητας δεν άργησαν να φανούν. Στον διαγωνισμό για τις περιοχές Άρτας-Πρέβεζας, Αιτωλοακαρνανίας και ΒΔ. Πελοποννήσου (Μάρτιος 2015), και οι τρεις περιοχές παρ’ ότι ήταν ιδιαίτερα ελπιδοφόρες με γνωστό γεωλογικό προφίλ και πολλές γεωτρήσεις στο παρελθόν, εντούτοις προσέλκυσαν μηδενικό διεθνές ενδιαφέρον. Δεν προσήλθε ούτε καν η ιταλική ENEL, η οποία και είχε προκαλέσει το διαγωνισμό. Την παρτίδα τότε έσωσαν οι δύο ελληνικές εταιρείες, τα ΕΛΠΕ και η Energean Oil & Gas, οι οποίες και αναδείχθηκαν ανάδοχοι στους διαγωνισμού και έχουν σήμερα την εκμετάλλευση των παραπάνω περιοχών.
Γιώργος Φιντικάκης
πηγή: liberal.gr
